Krzyżowa Góra. |
Wzgórza Łomnickie położone w obrębie Kotliny
Jeleniogórskiej, kojarzone są zazwyczaj z atrakcjami znajdującymi się w pobliżu
wsi Staniszów, gdzie znajdują się pałace - Na Wodzie oraz - Pałac Górny zaliczane do Doliny Pałaców i
Ogrodów, jak i też najbardziej znane wzniesienia Grodna (506m n.p.m.) i Witosza (484m n.p.m.). Jest to jednak jedynie fragment Wzgórz Łomnickich,
które znajdują się w centralnej części Kotliny Jeleniogórskiej w okolicy
Jeleniej Góry, Łomnicy, Czarnego, Mysłakowic, Staniszowa, Marczowa i Cieplic
Śląskich.
Wzgórza Łomnickie z Krzyżowej Góry. |
Do najciekawszych wzniesień Wzgórz Łomnickich poza
wspomnianymi już Grodną i Witoszą, należy zaliczyć górę Czop (458m n.p.m.),
Zamkowa Górę (450m n.p.m.), Krzyżową Górę (433 m n.p.m.), Kopki (451m n.p.m.),
Kamienistą (412 m n.p.m.) i Sołtysią (434m
n.p.m.). - W obrębie Wzgórz Łomnicki, mamy też dawne założenia
parkowe, przylegające do Jeleniej Góry i Jeleniej Góry – Cieplic, gdzie w
ostatnim czasie na górze Sołtysia podjęto starania o przywrócenie tego terenu pod wytyczenie na nowo, tras turystycznych link i kolejny link
Góra Czop - Grenadierski Kamień. |
Mało znanym dla turystów z zewnątrz jest rejon
Zamkowej Góry nazywany w okresie niemieckim Grun Busch. - W roku 1800 wizytował ten obszar John Quincy Adams,
późniejszy prezydent USA.
John Quincy Adams (1767–1848), szósty prezydent Stanów Zjednoczonych w latach 1825–1829. |
Pod względem geologicznym Wzgórza Łomnickie zbudowane
są ze skał granitowych, wyróżniamy tu: głównie granity porfirowe i kuliste. - Występują
tu także w mniejszej ilości granity drobnoziarniste i aplity.
Mnich i Mniszka. |
Szereg szczytów ma charakterystyczne kształty
ostrych kopczyków, niektóre z nich w epoce lodowcowej były tzw. nunatakami
(wystawały niczym wyspy ponad lodowiec).
Rejon Łomnickiej Groty eksploracja Ryszard Wieczorek 2011r.. |
Przybliżmy jednak, to co nie jest ogólnie znane, a
więc opis związany z podjętą przed laty eksploracją tego obszaru pod kątem
występowania schronisk i jaskiń granitowych w miejscach dotąd nieopisywanych w
literaturze i katalogach speleologów.
Witosza Jaskinia Skalna Komora lata 90-te. |
Wzgórza Łomnickie obfitują bowiem w zjawiska pseudokrasu,
o czym możemy się przekonać odbywając wycieczkę na Witoszę, gdzie znajdują się określone
od dawana jaskinie granitowe: Skalna Komora, Ucho Igielne, Schronisko na
Zaułku i Jaskinia Pustelnia, w której przebywał Hans Rischmann, zwany śląskim
Nostradamusem. - Wszystkie te jaskinie są na tyle ciekawe, że koniecznie trzeba
je odwiedzić (artykuł o atrakcjach góry Witosza znajdują Państwo na blogu
Dzikie Sudety patrz link).
Krzyżowa Góra detale w Schronisku w Bloku Pod Krzyżem. |
Na
przestrzeni minionych lat wraz z moim tatą Ryszardem Wieczorkiem, podjęliśmy działania
eksploracyjne m.in. w Karkonoszach, Rudawach Janowickich, Kotlinie Jeleniogórskiej,
Górach Kaczawskich, Pogórzu i Górach Izerskich przyjmując zasadę, że pod
latarnią jest najciemniej, co zaowocowało namierzeniem kilku interesujących
obiektów jaskiniowych, jak i też namierzeniem przeszło setki schronisk
podskalnych.
Wzgórza Łomnickie eksploracja rejonu Krzyżowej Góry Ryszard Wieczorek 2013r. |
W tym
artykule skupmy się na wybranym miejscu we Wzgórzach Łomnickich, gdzie w roku
2013 Jan i Ryszard Wieczorek, w ramach badań terenowych na Krzyżowej Górze (niem.
Kreutzberg - 443m n.p.m.), wykonali badania terenowe, pod kątem występowania
jaskiń i schronisk granitowych, co zaowocowało namierzeniem pięciu obiektów: Schronisko
Krzyżowa Góra I, Schronisko z Intruzjami, Schronisko w Bloku Pod Krzyżem (16m,
08 cm dł.), Szczelina w Bloku Pod Krzyżem, Piętrowa Grota (12m, 32 cm).
Chata za Wsią. |
W celu
obejrzenia atrakcji Krzyżowej Góry, powinniśmy udać się w pobliże znanej
obecnie restauracji „Chata za Wsią”, znajdującej się przy drodze z Jeleniej
Góry na Karpacza w pobliżu Mysłakowic.
Szlak zielony w kierunku Krzyżowej Góry. |
Od
parkingu przy restauracji dochodzimy po ok. 250 m do zielonego szlaku
turystycznego z Mysłakowic na Krzyżową Górę i dalej na Witoszę.
Szlak zielony w kierunku Krzyżowej Góry i na pierwszym planie kociołek wietrzeniowy. |
Podejście pod
Krzyżową
Górę, nie jest wymagające i ma charakter plenerowego spaceru, podczas którego
oglądamy, znajdujące się przy szlaku granitowe skałki z kociołkami
wietrzeniowymi, tudzież ciekawą roślinność np. rzadkie porosty.
Wzgórza Łomnickie chrobotki. |
Krzyżowa Góra nazwę swą bierze od znajdującego się
tu obecnie kamiennego krzyża (konstrukcja pochodzi z roku 1874). Szczyt bywa
także nazywany: górą trzech królów pruskich, a to dlatego, że w ramach
założenia parkowego w posiadłościach Fryderyka Wilhelma III, Fryderyka Wilhelma
IV i Wilhelma I, znalazł się tu, jako stały element najpierw drewniany krzyż,
kolejno kamienny…
Krzyżowa Góra. |
Kamienna Altana. |
Na
szczycie Krzyżowej Góry oprócz krzyża z pamiątkową inskrypcją oglądamy też
ciekawą kamienną altanę, która być może w dawnych czasach miała stanowić
schronienie przez deszczem, dla osób, które przybywały tutaj, aby podziwiać
panoramę Kotliny Jeleniogórskiej, Karkonoszy i Rudaw Janowickich.
Kamienna Altana. |
Niestety
dzisiaj Krzyżowa Góra straciła na znaczeniu, a szkoda, bo przy małych
nakładach, mogłaby na powrót stać się doskonałym punktem widokowym i ciekawym
miejscem turystycznym, o czym stanowią wątki historyczne, jak i geologiczne.
Ślady po dawnym tarasie widokowym na Krzyżowej Górze. |
Krzyżowa
Góra zbudowana jest z granitów, które w partii szczytowej tworzą twardy rdzeń w
postaci skałek i spękanych pod wpływem erozji granitowych blokowisk, powstałych
zapewne w czasie, gdy góra ta wystawała ponad lodowiec, będąc nunatakiem.
Krzyżowa Góra. |
Jaskinie
w Krzyżowej górze znajdują się właśnie w strefie osuwania się grawitacyjnego
potężnych bloków granitu ze stoku. Wyróżniamy tu kilka rodzajów schronisk
podskalnych: szczytowo-rumowiskowe, rumowiskowe i obiekty szczelinowe.
Krzyżowa Góra. |
Do
kategorii schroniska szczytowo-rumowiskowego, zaliczamy: Schronisko Krzyżowa
Góra I i Schronisko z Intruzjami.
Schronisko z Intruzjami. |
Widne
i wielootworowe Schronisko w Bloku Pod Krzyżem o łącznej długości 16m i 8cm,
jest obiektem rumowiskowym, najdłuższym na Krzyżowej Górze.
Schronisko w Bloku Pod Krzyżem. |
Szczelina
w Bloku Pod Krzyżem ma jedynie 3m 87cm i jest małym schroniskiem szczelinowym. Spośród
wszystkich obiektów jaskiniowych na Krzyżowej Górze najpiękniej prezentuje się
Jaskinia Piętrowa Grota o łącznej dł. 12m 32cm.
Krzyżowa Góra zerwy skalne i widoczny u podnóża wlot Jaskini Piętrowa Grota. |
Jaskinia
najwygodniej jest dostępna od dolnego otworu (Wejście dolne A/ h.76cm na wejściu. Szer.2m 82cm.),
znajdującego się w pd.-zach. fragmencie podnóża granitowych skałek opadających
na Krzyżowej Górze.
Jaskinia Piętrowa Grota poziom dolny - salka. |
Jaskinia ma dwa poziomy łączące się ze sobą. Zwiedzanie
dolnych partii raczej nie stanowi wielkiego wyzwania, choć do środka jaskini
musimy wejść na czworaka.
Wejście do Piotrowej Groty pomiary rok 2013 /JW/RW/. |
Z pewnością fakt ten zdecydował o tym, że obiekt ten
przez szereg lat nie był opisywany w literaturze; z reguły znane jest, to co od
razu rzuca się w oczy.
Jaskinia Piętrowa Grota poziom dolny - salka. |
Po wejściu do środka jaskini oglądamy granitową
salkę, która jeśli ją podświetlić odpowiednim światłem ukazuje nam pełnie
swojej krasy.
Jaskinia Piętrowa Grota. |
W jaskini panuje półmrok, w strefach, gdzie mamy
okna skalne jest widno.
Jaskinia Piętrowa Grota. |
Piętrowa Grota ma charakter złożony, jest to
jaskinia z elementami rumowiskowymi i szczelinowymi. Wejście do górnych partii
jaskini wymaga przewspinania w dość ciasnym terenie (zaciski).
Jaskinia Piętrowa Grota. |
Wraz z upływem lat po kilku wizytach w Jaskini
zauważyłem, iż pojawiły się w niej skrzynki geocache, co w tym wypadku nie
zaowocowało zaśmieceniem obiektu, przy czym należy pamiętać, że nie zawsze tak
bywa.
Krzyżowa Góra Skrzynka Coaching stan 2016r. |
Żyrafa z Krzyżowej Góry. |
Geocaching jako forma gry terenowej jest oczywiście
ciekawy i przy okazji zabawy, znacząco wzbogaca poznanie naszych gór. Ruch w
tej dziedzinie narasta niestety w wielu przypadkach powoduje to m.in. zamykanie
obiektów sztolniowych ze względu na wzmożony ruch. Stąd mój apel do zajmujących
się geocachingiem, aby apelowali do uczestników gry o etykę procederu, aby kolejne
osoby wizytujące dany obiekt, sztolnie czy jaskinie granitową mogły ujrzeć, to
miejsce w możliwie jak najlepszym stanie bez souvenirów typu puszki po piwie i
napisów na ścianach.
/
Jan Wieczorek/
Foto:Jan Wieczorek i zdjęcia z internetu
W ramach działalności
Dzikich Sudetów proponujemy Państwu uczestnictwo w szeregu atrakcyjnych
eksploracjach i wyprawach turystycznych prowadzonych przez kulturoznawcę i
eksploratora sudeckiego Jana Wieczorka, który pokaże Państwu miejsca ze wszech
miar interesujące, jak i też dzikie i tajemnicze, a bywa, że całkiem świeżo
odkryte...
DZIKIE SUDETY
e-mail: d.sudety@gmail.com