Jednym z
najciekawszych szczytów Gór Kaczawskich i zarazem najwyższym wzniesieniem Grzbietu
Północnego jest położone w pobliżu wsi Lubiechowa Okole (Hogolie - 714m n.p.m.).-Turyści znają
bardzo dobrze ten rejon Sudetów, z odbytych wycieczek, jak i też z licznych
opisów znajdujących się w przewodnikach czy tematycznych miesięcznikach reklamujących
walory polskich gór i Sudetów.
Okole ze stoków Ogiera.
Okole
słynie głównie z pięknej panoramy roztaczającej się z punktu widokowego, który
znajduje się na szczytowych skałkach nazywanych w okresie niemieckim Adlersteine,
natomiast inne walory tej góry, a raczej kilku wierzchołków zaliczanych do tzw.
„Masywu Okola”: Pańska Wysoczka (658m n.p.m.) i Sołtysie Skały, są pomijane.
Widok z Okola na Łysą Górę.
Sołtysie Skały.
Okole wraz
z sąsiadującymi wierzchołkami, zbudowane jest w części grzbietowej ze skał metamorficznych,
czyli staropeleozoicznych łupków zieleńcowych, które odsłaniając się, tworzą na
powierzchni również wychodnie skalne w postaci głównie skalnych ambon,
przylegających jedną stroną do stoku, a urywających się ścianami, z lewa i
prawa oraz części przeciwległej.
Skały zieleńcowe na Okolu.
Okole Adlersteine.
W Górach
Kaczawskich zieleńce i łupki zieleńcowe, to skały nader często występujące;
kulminacje Maślaka, Okole (Sołtysie Skały, Mszak), Skalisko koło Chrośnicy, czy
skałki w Górach Ołowianych. Zieleńce i łupki zieleńcowe powstały w wyniku
płytkiego metamorfizmu (przeobrażenia facji zieleńcowej, bazaltów i pokrewnych im skał wylewnych oraz tufów),
w warunkach niskiego ciśnienia i temperatury, jako produkty wulkanizmu
podmorskiego – wylewy law diabazowych), a więc to, co możemy zobaczyć na Okolu i
szczytach przyległych ściśle wiąże się z wcześniejszym wulkanizmem podmorskim,
czego dowodem jest stanowisko gemorofologiczne na szczycie Świerki (561m.n.p.m.)
w postaci skałek (law puklistych - poduszkowych) określanych, jako Leśna Ambona.
Okole i Świerki widok ze stoków Barańca.
Tablica informacyjna.
Wycieczkę turystyczno-geologiczną z wątkami sportowymi
proponuje rozpocząć w rejonie Przełęczy Chrośnickiej - Chrośnickie Rozdroże – (538
m. n.p.m.), przez które prowadzi niebieski szlak turystyczny z Przełęczy Widok (582m
n.p.m.) na Okole. Mimo, tego, że trasa nie jest długa, należy zabrać ze sobą mapę
Gór Kaczawskich, ponieważ z racji występowania szeregu skał, teren jest tu dość
zawiły.
Trawers Okola i Pańskiej Wysoczki w tle panorama Maślaka i Skopca.
Od Przełęczy Chrośnickiej, już na starcie po ok. 300m
schodzimy w lewo ze szlaku niebieskiego i udajemy się leśną drogą lekko pod górę,
trawersując zbocze Pańskiej Wysoczki.
Grzbiet opadający od Okola do Pańskiej Wysoczki.
Sójka.
W kolejnej fazie drogi docieramy do skraju
lasu (po prawej las, po lewej łąki i pola), by dalej iść do połączenia
z żółtym szlakiem turystycznym drogą, z której rozpościerają się ciekawe widoki
na Łysą Górę (707m n.p.m.) i położoną pod Chrośnickimi Kopami wieś Chrośnica. -
Należy wziąć ze sobą lornetkę,obszar obfituje w dziką zwierzynę:
jelenie, dziki i sarny.
Okole skałki przy drodze rejon Mszaka.
Po połączeniu z żółtym szlakiem ponownie podchodzimy
w górę, następnie skręcamy w prawo, do prowadzącego wyżej niebieskiego szlaku
E3, gdzie napotykamy stojące przy drodze skałki zbudowane z łupków zieleńcowych, o charakterystycznej barwieciemno-zielonkawej z odcieniem fioletowym.
Okole skałki przy drodze rejon Mszaka.
Mszak dawne Mszaki (niem. Gürtelstein),
jeszcze do 1945r. były pomnikiem przyrody i celem dawnych wycieczek, obecnie
nie zawraca się na nie uwagi, mijając je w drodze na Okole czy Leśniaka (667m.n.p.m.).
Okole skałki przy drodze rejon Mszaka.
Okole skałki przy drodze rejon Mszaka.
Z punktu widzenia geologicznego i
geomorfologicznego, każda ze skałek położona na stoku i w partii szczytowej grzbietu
ukazuje nam genezę natury tego miejsca. Mszaki, bo skałek jest wiele, a nie
pojedyncza skala - Mszak, posiadają także ciekawe kształty, podkreślane przez ich
łupliwą strukturę, przez co są wdzięcznym obiektem dla osób fotografujących naturę.
Okole skałki przy drodze rejon Mszaka.
Pewnym novum jest, że niektóre ze skalnych ambon mogą
posłużyć, mimo występującej ogólnie kruszyny do treningu wspinaczkowego,
zwanego bulderingiem.
Okole buldering.
Zarówno na Mszakach, jak i położonych w pobliżu Sołtysich
Skałach, można wspinać się bez użycia lin, w dość łatwej skali trudności i w
przewieszeniu, co przekłada się na dobrą formę treningu przed trudniejszymi
wyzwaniami.
Okole Sołtysie Skały.
Okole Sołtysie Skały.
Od formacji Mszaki, poruszając się już na przełaj:
od skałki do skałki dochodzimy do Sołtysich Skał (niem. Scholzenstein), które położone
są na wysokości (695m n.p.m.).
Okole Sołtysie Skały.
Okole Sołtysie Skały.
Skały te tworzą nieregularny i silnie zerodowany
masyw o wysokości kilku metrów, który należy koniecznie zobaczyć z racji
ciekawych kształtów i przystawek wspinaczkowych. Osoby uprawiające ten sport, mogą
tutaj w błogiej ciszy zaznać aktywnego kontaktu z przyrodą, tj.: z dala od cywilizacji
i rywalizacji z drugim człowiekiem oraz przeliczania wszystkiego, łącznie z własną
aktywnością na skale trudności.
Okole okapik.
Należy jednak zachować szczególną uwagę, gdyż
teoretycznie w każdej chwili można, mimo nadmiaru sił odpaść od łupliwej skały i
wpaść w rumosz skalny, w którym łatwo można np. złamać nogę lub dotkliwie się zranić.
Okole skałki zieleńcowe.
Małych skałek (bulderów), jest tu oczywiście więcej (kliknij i zobacz film),
pojawiają się również wywieszone okapy, które pod względem trudności są oczywiście
bardziej wymagające.
Okole okapik.
Klasyczny turysta od Sołtysich Skał powinien powędrować
w kierunku skałek szczytowych na Okolu Adlersteine.
Okole skały szczytowe Adlersteine.
Widok z Okola w kierunku Połomu.
Okole skały Adlersteine.
Niestety w dzisiejszych czasach
nie ma już tu schronu turystycznego Wilhelhutte oraz drewnianej wieży, z której
można było podziwiać jedną z piękniejszych panoram w Sudetach. Jednak nie trzeba
narzekać, bo ciekawe skały, na które wspinacz może się wspiąć, a turysta może z
nich podziwiać panoramę wciąż nadają status temu pięknemu i wciąż dzikiemu miejscu.
/Jan Wieczorek/
Foto: Jan Wieczorek, Krzysztof Wrona
Bibliografia: Marek Staffa - "Słownik geografii turystycznej Sudetów (6).
W ramach działalności
Dzikich Sudetów proponujemy Państwu uczestnictwo w szeregu atrakcyjnych
eksploracjach i wyprawach turystycznych prowadzonych przez kulturoznawcę i
eksploratora sudeckiego Jana Wieczorka, który pokaże Państwu miejsca ze wszech
miar interesujące, jak i też dzikie i tajemnicze, a bywa, że całkiem świeżo
odkryte...
Jedną z najbardziej okazałych skał Rudaw Janowickich,
jest znajdująca się w pobliżu niebieskiego i zielonego szlaku turystycznego
Fajka, nazywana również Wiszącym Kamieniem.
Skała ta położona jest na wysokości ok. (600m
n.p.m.) w pobliżu Rozdroża pod Jańską Górą, gdzie rozchodzą się szlaki w
kierunku Zamku Bolczów i na Starościńskie Skały.
Fajka.
Najwygodniejsze dojście w rejon Fajki prowadzi od Karpnickiej
Przełęczy (475m n.p.m.), skąd od parkingu (uwaga w sezonie płatne), kierujemy się szlakiem zielonym i
niebieskim do Rozdroża pod Jańską Górą.
Podejście pod Fajkę.
Fajka nawisy lodowe.
Z Rozdroża pod Jańską Górą dalej szlakiem zielonym, droga
bitą pokonujemy podejście na wypłaszczenie grzbietowe, aby kolejno na owym wypłaszczeniu,
skręcić w prawo w leśną drogę doprowadzającą nas w rejon skałek Rylec i Fajka.
Fajka okap.
Skała Fajka położona jest na stoku nienazwanej
kulminacji (645m n.p.m.), jej rozmiary są imponujące, a wysokość dochodzi
do 20 m.; dlatego też już od dawna Fajka była odwiedzana przez wspinaczy
skalnych, którzy wytyczyli, na jej ścianach szereg dróg wspinaczkowych, m.in. na najbardziej charakterystyczny "dziób skalny" odstający od całości skały.
Widok z Fajki na Góry Sokole i Rozdroże pod Jańską Górą.
Rygiel (Rylec).
Turyści obecnie rzadziej odwiedzają tę skałę, gdyż miejsce,
w którym ona się znajduje, mimo bliskości szlaków turystycznych, intensywnie zarasta
lasem świerkowym. Prawdopodobnie za kilka lat ekspansja lasu spowoduje całkowite
zasłonięcie tych skał, „Wiszący Kamień”, zostanie
przysłonięty koronami drzew i będzie niewidoczny nawet z Rozdroża pod Jańską Górą. Podobnie rzecz się ma ze skałą Rygiel (Rylec), która sąsiaduje z Fajką, a która
jeszcze ok. 20 lat temu stała na odsłoniętym stoku.
Głazowisko u podnóża Rygla.
Jaskinia w Fajce.
Dla dociekliwych turystów eksploracja tego rejonu Rudaw
Janowickich, jest ważna z powodu występowania w tym miejscu jednej z
najdłuższych jaskiń szczelinowych występujących w skałach granitowych
Karkonoszy i Rudaw Janowickich.
Jaskinia w Fajce.
Jaskinia w Fajce, bo o niej, tu mowa, mimo
tego, że znana od dawna, wciąż nie doczekała się zaszczytu, aby być naznaczona
na mapie, czy nawet być wymieniana w przewodnikach turystycznych opisujących
Rudawy Janowickie i Sudety. Wiąże się, to oczywiście najczęściej z
przekazywaniem kolejnym pokoleniom utartej i potocznej wiedzy, gdzie wskazuje się np. na
podobne obiekty występujące na górze Chojnik koło Sobieszowa (Dziurawy Kamień),
a pomija się o wiele bardziej okazałe i modelowe w skali geologicznej obiekty.
Schronisko Szwajcarka w Górach Sokolich.
Tadeusz Steć (1925-93).
Jaskinia w Fajce, jeśli chodzi o wzmianki historyczne
była jednak już wymieniana w 1965r. przez Tadeusza Stecia (1925-1993), znanego
i legendarnego przewodnika sudeckiego, oraz autora przewodników górskich,
książek i artykułów poświęconych przeszłości Sudetów, który doprowadził m.in. do
uruchomienia po wojnie schroniska PTTK "Szwajcarka" w Górach
Sokolich koło Trzcińska, a następnie w latach 1950–1952 prowadził schronisko
Pod Śnieżką w Karkonoszach. - Obiekt oczywiście był pomierzony przez
grotołazów i opisany przez środowisko naukowe (- Marcin Furtak 2003r.; - Robert
Szmytkie w „Przyroda Sudetów t.7 (2004)).
Jaskinia w Fajce partie blokowo-rumowiskowe.
Pod względem geomorfologii Jaskinia w Fajce należy
do obiektów pseudokrasowych powstałych w wyniku ruchów masowych, w skałach
odpornych na wietrzenie chemiczne, w tym wypadku w granitach porfirowatych-średnioziarnistych.
Jaskinia w Fajce szczeliny.
Obiekt ma naturę złożoną: posiada cechy jaskiń szczelinowych, zawaliskowych i
rumowiskowych. Długość wszystkich ciągów jaskini wynosi 36m, a do jej wnętrza
prowadzi aż 6 otworów wejściowych.
Eksploracja rejon Rylca.
Jaskinia jest średnio-trudna, do zwiedzania
najłatwiej dostępne są salki przy największym wejściu, natomiast odcinki
szczelinowe i gruzowe w formie ciągów pionowych, wymagają już przewspinania.
W pobliżu Fajki dostrzegamy oprócz strzelistej i
trudno dostępnej turni Rygla (Rylca), którego wierzchołek wystaje wciąż ponad lasem,
szereg mniejszych bloków skalnych, pod którymi znajdują się nienotowane dotąd
schroniska podskalne.
Schroniska w blokowisku pod Ryglem.
Schroniska w blokowisku pod Ryglem zima 2013.
Badania eksploracyjne terenowe podjęte w roku 2013 przez Jana
i Ryszarda Wieczorków ujawniły dość sporą liczbę tych obiektów, które ostatecznie
w roku 2016 zostały pomierzone przez Jana Wieczorka i Walentego Świderskiego.
Najdłuższe z 10 schronisk - Schronisko Pod Pochyłym Blokiem ma 23m długości, natomiast cała
reszta mieści się w przeciętnych parametrach tego typu obiektów występujących
na obszarze Rudaw Janowickich.
Rejon Rygla Jan Wieczorek eksploracja schroniska Pod Pochyłym Blokiem 23m dł.
W ramach działalności
Dzikich Sudetów proponujemy Państwu uczestnictwo w szeregu atrakcyjnych
eksploracjach i wyprawach turystycznych prowadzonych przez kulturoznawcę i
eksploratora sudeckiego Jana Wieczorka, który pokaże Państwu miejsca ze wszech
miar interesujące, jak i też dzikie i tajemnicze, a bywa, że całkiem świeżo
odkryte...
