Przesieka canyoning. |
W okresie letnim, gdy upały doskwierają i przekraczają
temperaturę 30 stopni turyści i eksploratorzy chodzący po górach w tym i po Sudetach
zazwyczaj tęsknią za chwilą odpoczynku w zimnym basenie.
Pewną formą pogodzenia aktywności typowo górskiej z przebywaniem
w środowisku wodnym, jest wywodząca się ze speleologii dyscyplina sportowa
zaliczana do sportów wodnych nazywana canyoningiem (pol. kanioning).
Tatry Dolina Kościeliska - Jaskinia Wodna Pod Pisaną. |
Edgouard Alfred Martel. |
Historyczne początki canyoningu ściśle łączą się z aktywnością
jaskiniową, tj.: pokonywaniem przez grotołazów zalanych partii jaskiń, gdzie za
pomocą technik jaskiniowych grotołazi podążali przez wąskie korytarze i
pokonywali za pomocą lin podziemne wodospady, kotły eworsyjne, progi i
szczeliny. – „Za początek kanioningu uważa się przejście jaskini Abîme de Bramabiau we Francji przez
Edgouarda Alfreda Martela w 1888 roku. - Martel, uważany za ojca speleologii,
zbadał także kilka innych sławnych kanionów: Gorges de Verdon, de Daluis i
Kakaoueta.”
Karkonosze canyoning rejon Szklarskiej Poręby. |
Ta mało
znana w Polsce dyscyplina ma też wiele wspólnego ze wspinaczką, gdyż niekiedy w
terenie pojawiają się przeszkody skalne, z którymi należy sobie poradzić przy
pomocy technik alpinistycznych i rozmaitych stylów wspinania.
Karkonosze canyoning rejon Szklarskiej Poręby. |
Występują też w
niej elementy skoków do wody, pływania i nurkowania, co czyni tą dyscyplinę
bardzo urozmaiconą ale i wymagającą w ogólnym słowa tego znaczeniu.
Karkonosze canyoning rejon Przesieki. |
Karkonosze kanioning. |
Mimo, że canyoning znany jest w Europie i na
Świecie, i jest spopularyzowany od lat 70, to w naszym kraju przez, to, że nie
ma zbyt wiele możliwości do uprawiania tej dyscypliny pozostaje wciąż
praktycznie nieznany, choć w Polsce garstka osób zajmuje się kanioningiem od
lat 90.
Karkonosze canyoning rejon Szklarskiej Poręby. |
W Polsce jest tylko kilka
miejsc, gdzie można i to niekiedy za zezwoleniem uprawiać tę dyscyplinę np.
Tatry (Dolina Roztoki Obszar TPN), jak i też Sudety, gdzie istnieje kilka potencjalnych
koryt rzecznych dogodnych do uprawiania sudeckiego kanioningu z wyłączeniem
oczywiście parków narodowych i rezerwatów przyrody.
Karkonosze canyoning rejon Przesieki. |
Gdy spojrzeć
na Sudety całościowo, to zarówno w Polsce jak i w Czechach, są takie miejsca,
gdzie można pokonać drogę wodną, tj.: dzikie koryto rzeczne w obrębie, której występują
przełomy, ciasne przesmyki, kaskady, marmity i progi wodne, wodospady, jary i wąwozy.
Karkonosze canyoning rejon Szklarskiej Poręby. |
Miejsca
takie znajdujemy na obszarze Niskiego i Wysokiego Jesenika, Rychlebskich hor, Gór
Bardzkich, Masywu Śnieżnika, Broumowskich Ścian, Karkonoszy i Gór Izerskich.
Karkonosze canyoning rejon Szklarskiej Poręby. |
Wiele z
tych miejsc jest bardzo trudno dostępna znajduje się zazwyczaj w dzikim terenie
o znacznym stopniu nachylenia stoków, pomiędzy którymi przepływają górskie strumienie,
które okresowo przy dużych wezbraniach są wyjątkowo okazałe, ale i
niebezpieczne.
Karkonosze canyoning rejon Przesieki. |
Na świecie
canyoning można uprawiać w krajach alpejskich (najbardziej znane trasy są w Ticino w Szwajcarii) oraz w Wielkiej Brytanii,
USA, Australii, Nepalu itd..
Szwajcaria canyoning w rejonie Ticino. |
Przesieka canyoning w wykonaniu Jacek Zadrużyński. |
Do
profesjonalnego kanioningu potrzebne są: liny statyczne lub półstatyczne,
kaski, rękawiczki, kombinezon neoprenowy chroniący przed zimną
wodą i specjalnie zaprojektowane buty antypoślizgowe,
paczki i torby linowe, uprząż wspinaczkowa, karabinki, przyrządy i punkty
asekuracyjne. - Czasami w ekstremalnym kanioningu używa
się kombinezonu dakronowego, który chroni ciało przed uszkodzeniami i
okaleczeniami.
Canyoning rejon Szklarskiej Poręby. |
Podczas kanioningu uczestnik musi liczyć się z szeregiem
zagrożeń i niebezpieczeństw: wypadek i trudności z ewakuacją z trudno dostępnego
terenu, wychłodzenie, udar słoneczny, nagły przybór stanu wody, przeszkody
wodne, ostre i śliskie skały, pułapki wodne typu kotły eworsyjne i szczeliny, z
których bez pomocy sprzętu trudno jest się człowiekowi wydostać…
Karkonosze canyoning rejon Przesieki. |
Najtrudniejsze przeszkody takie jak wysokie
wodospady pokonuje się na linach, natomiast gdy konfiguracja koryta rzeki na to
pozwala, możliwe są też skoki i zsunięcia do wody z wysokości.
Canyoning rejon Szklarskiej Poręby. |
Przy czym w
tym wypadku należy zawsze wcześniej rozpoznać, co znajduje się poniżej, gdyż
dno rzeki zmienia się bardzo szybko i można poobijać się o głazy lub nabić na zanurzoną
w toni wodnej żerdź.
Canyoning rejon Szklarskiej Poręby. |
Zanurzenie w wodzie może też prowadzić do narażenia na
choroby takie jak choroba Weila (Leptospiroza), zapalenie skóry i zapalenie żołądka
i jelit. - Należy unikać spożywania wody i brać prysznic bezpośrednio po
canyoningu lub chodzeniu po wąwozie.
Canyoning rejon Szklarskiej Poręby. |
W raz z rozwojem canyoningu, coraz więcej osób chce
nauczyć się umiejętności potrzebnych do bezpiecznego zejścia do kanionów.
Dzikie Sudety Canyoning. |
Istnieje kilka renomowanych organizacji, które oferują obecnie klasom różne
formy; niektóre organizacje szkolą organizacje, które oferują certyfikaty,
podczas gdy inne komercyjne operacje oferują zajęcia oprócz czysto
rekreacyjnych wycieczek z przewodnikiem. Ten ostatni model jest szczególnie popularny
w miejscach turystycznych na całym świecie, takich jak Kostaryka, Hawaje,
Filipiny i Utah w USA.
Canyoning rejon Szklarskiej Poręby. |
Canyoning rejon Szklarskiej Poręby. |
Większość programów ma wiele poziomów klas umiejętności.
Najniższe poziomy zwykle obejmują podstawy takie jak zjazdy, praca na linie,
nawigacja, identyfikacja sprzętu i odzieży oraz konfiguracje zjazdów. Wyższe
poziomy obejmują bardziej złożone sytuacje, takie jak budowanie stanowisk i wdrażanie
strategii, jak zejść do różnych typów kanionów. Inne klasy wyższego poziomu i
specjalności zazwyczaj obejmują sytuacje ratunkowe, udzielanie pierwszej pomocy
oraz szybkie i spektakularne pokonywanie ekstremalnych kanionów.
Canyoning rejon Szklarskiej Poręby. |
Canyoning Szklarska Poręba. |
Uprawianie sudeckiego kanioningu, nie jest obarczone
potężną dozą ryzyka, istnieje kilka "tras", na których każdy zdrowy człowiek może
sobie poradzić przy spełnieniu wymogów bezpieczeństwa, najpiękniejsze odcinki w
Sudetach Zachodnich znajdują się w okolicy Borowic (patrz film), Przesieki (patrz film) i Szklarskiej
Poręby (patrz film).
/ Jan Wieczorek/
Foto: Jan Wieczorek i Krzysztof Wrona
W ramach działalności
Dzikich Sudetów proponujemy Państwu uczestnictwo w szeregu atrakcyjnych
eksploracjach i wyprawach turystycznych prowadzonych przez kulturoznawcę i
eksploratora sudeckiego Jana Wieczorka, który pokaże Państwu miejsca ze wszech
miar interesujące, jak i też dzikie i tajemnicze, a bywa, że całkiem świeżo
odkryte...
DZIKIE SUDETY
e-mail: d.sudety@gmail.com