Translate

poniedziałek, 28 stycznia 2019

Minerały Kotliny Jeleniogórskiej okolice Starej Kamienicy



 Kwarc dymny kol.Roman Piątek.

              
  Zaliczany do Sudetów Zachodnich obszar Kotliny Jeleniogórskiej geologicznie jest częścią ogromnego bloku Karkonosko-Izerskiego zbudowanego z granitów. Uskoki tektoniczne występujące w różnych miejscach Kotliny Jeleniogórskiej, wskazują na to, że jest to zapadlisko, które powstało w wyniku alpejskich ruchów górotwórczych

 Widok na styk Kotliny Jeleniogórskiej z Górami Izerskimi.
Obecnie do Kotliny Jeleniogórskiej zalicza się także Wysoczyznę Rybnicy i tereny położone w pobliżu Starej Kamienicy, stykające się bezpośrednio z Pogórzem Izerskim. Ten fragment Kotliny Jeleniogórskiej zbudowany jest głównie ze skał metamorficznych: gnejsów oczkowych z żyłami kwarcu i soczewami amfibolitów, granitognejsów laminowanych, leukogranitów, łupków kwarcowo-łyszczykowych; pojawiają się tu też takie skały jak serpentynity, wapienie dolomityczne i diabazy.
 
 Robert Piątek kolekcjoner minerałów z Kotliny Jeleniogórskiej.
 Kamień księżycowy z Kotliny Jeleniogórskiej.
Dla zbieraczy minerałów obszar Kotliny Jeleniogórskiej kojarzy się zazwyczaj z klasycznymi lokalizacjami: Jelenia Góra, Cieplice Śląskie-Zdrój, Staniszów, Mysłakowice, Czarne, Łomnica, Karpniki, Maciejowa, gdzie zazwyczaj natrafiano w obrębie skał granitowych na pegmatyty, z których wydobywano pokaźne okazy kwarcu dymnego, morionu, kwarcu żelazistego, cytrynu czy skaleni; niektóre z tych skaleni o bladoniebieskim kolorze dają efekty iryzacji i określane są mianem kamieni księżycowych, inne dają efekty awenturyzacji obserwowanych radialnie migotliwych refleksów w odcieniach czerwonawych, niekiedy zielonkawych lub żółtawych, są to tzw. kamienie słoneczne.

Kwarc dymny- Czarne kol. Jan Wieczorek.
Mimo upływu lat minerały te wciąż można znaleźć w dawnych kamieniołomach, w wykopach poszukiwawczych, a także spacerując po orce na polach, gdzie przyglądając się niekiedy odłożonym w stertach przy miedzach głazom można trafić niekiedy nawet na kwarc gwiaździsty

 Kwarc dymny z Kotliny Jeleniogórskiej kol. Roman Piątek.
 Skaleń potasowy z Maciejowej kol. J.W.
Mniej popularne pod kątem zainteresowania rejony Kotliny Jeleniogórskiej położone są już w obrębie skał metamorficznych, gdzie np. na styku granitognejsów i gnejsów z diabazami można natrafić na ciekawą mineralizacje kwarcowo-kalcytowo-hematytową (w połączeniu z chalkopirytem i minerałami promieniotwórczymi)  - Wojcieszyce i Perła Zachodu.

 Kwarc w diabazie z Perły Zachodu kol. Jan Wieczorek.
Podążając jeszcze dalej na zachód dochodzimy w rejon Starej Kamienicy, Nowej Kamienicy, Barcinka i znajdującego się już na styku z Górami Izerskimi Kopańca. 
 Styk Kotliny Jeleniogórskiej z Górami Izerskimi i Pogórzem Izerskim.
W miejscach tych odnajdujemy ślady po dawnych polach górniczych, kamieniołomach, zapomniane lub na nowo odkryte sztolnie i wyrobiska, które niekiedy mogą nas zaskoczyć ciekawymi znaleziskami. 
 Eksploracja sztolni uranowej w pobliżu Kopańca.
Jedną z ciekawszych lokalizacji jest znajdujący się w Starej Kamienicy stary kamieniołom, w którym, to z powodu występowania skał metamorficznych kontaktujących się tu ze sobą występuje soczewa marmurów kalcytowo-dolomitycznych, mamy tu także strefę z serpentynitami.

 Granat Grossular ze Starej Kamienicy kol. Dariusz Jończy.
 W kamieniołomie pozyskiwano wapień, o czym czytamy m.in. w historii wsi Stara Kamienica. 

 Kamieniołom w Starej Kamienicy otwór sztolni.
W wyrobisku znajduje się też niewielka sztolnia, dziś wypełniona do ok. 50 cm wodą, która być może miała dłuższy przebieg niż obecnie, znajduje się w niej spory obwał, za którym prawdopodobnie mogą kontynuować się ciągi podziemnych chodników /kliknij i obejrzyj film/.  

 Sztolnia w Starej Kamienicy.
Stara Kamienica położona jest nad rzeką Kamienicą na wysokości od ok.390 m n.p.m. - do 350 m n.p.m., ciągnie się łańcuchowo na przestrzeni 4 km, od przylegającego doń Kromnowa i do położonego niżej Barcinka. 

 Dariusz Jończy podczas pomiarów radioaktywności w jednej ze sztolni.
W jej okolicy działają głównie lokalni zbieracze np. Dariusz Jończy, który na przestrzeni kilku lat na tyle sprawnie prowadził poszukiwania występujących w staro-kamienickim łomie minerałów, iż dane mu było pozyskać wraz z małżonką Luizą Jończy wyjątkowe (z tego miejsca) w skali Polski trafienia: pięknie zabarwionego fluorytu, który nigdy nie był opisywany w tym kamieniołomie jak i też: epidotu, diopsydu, aktynolitu, granatu grossularu, ponadto oryginalnym trafieniem było też znalezienie szamozytu krystalicznego.

Biały diopsyd ze Starej Kamienicy kol. Dariusz Jończy.
Epidot z aktynolitem ze Starej Kamienicy kol. Dariusz Jończy.


- W miejscu tym występuje także: kalcyt, hematyt, magnetyt, pirotyn, flagopit, wezuwian, syderyt i minerały grupy azbestu, np. chryzotyl włóknisty.  



 Stara Kamienica diopsyd kol. Jan Wieczorek.
Na wycieczkę w poszukiwaniu minerałów można także wybrać się na okoliczne pola gdzie można znaleźć okazy kwarcu górskiego, mlecznego, a także granaty i turmaliny.

 Turmalin w leukogranicie kol. Jan Wieczorek.
Minerałów tych szukamy na polach znajdujących się w pobliżu Starej i Nowej Kamienicy oraz w strefie występowania łupków kwarcowo-łyszczykowych i leukogranitów na górze Kromosz (499m n.p.m.), po obu stronach linii uskoku tektonicznego, w której to strefie występuje podwyższona radiacja związana z występowaniem uranu /kliknij i obejrzyj film /

 Sztolnia pouranowa w Kopańcu.
W latach 50-tych w ramach działania Zakładu Przemysłowego w Kowarach o kryptonimie „R-1”, w pobliżu Wojcieszyc, Chromca i Kopańca wykonano szereg rowów poszukiwawczych, a także wydrążono wiele sztolni, w których poszukiwano rud uranowych ze skutkiem pozytywnym i negatywnym w zależności od danego pola poszukiwawczego. 

Słońce Turmalinowe kol. Jan Wieczorek.
 Zbiór minerałów.

Zbierając zatem np. tzw. „słońca turmalinowe” w pobliżu strefy, gdzie występują leukogranity musimy liczyć się z tym, że w skałach tych oprócz turmalinu czy tytanitu może występować np. radioaktywny autunit, o czym możemy najlepiej przekonać się używając licznika Geigera lub światła UV, w którym niektóre minerały promieniotwórcze dają efekt świecenia. 

 Minerały promieniotwórcze w sztolni uranowej w okolicy Starej Kamienicy efekt w świetle UV.
Pamiętajmy o tym, że nie każdy zebrany kamień czy minerał nadaje się do tego, aby był bezpieczną ozdobą naszej domowej kolekcji.  

 Stara Kamienica ruiny średniowiecznego zamku obecnie w remoncie.
 Epidot z diopsydem ze Starej Kamienicy kol. Dariusz Jończy.
Wieś i gmina Stara Kamienica w ostatnich latach zyskuje na znaczeniu i rozwija się pod kątem agroturystycznym, będąc już w Starej Kamienicy koniecznie trzeba zobaczyć ruiny średniowiecznego Zamku w Starej Kamienicy /link na film/, „Barokową Bramę” wiodąca do folwarku z 1705 roku ozdobioną herbami i rzeźbą Herkulesa. – Wzniesiony w XIII w i przebudowywany później kościół Ścięcia św. Jana Chrzciciela, barkową plebanię z 1poł. XVIIIw. 

Stara Kamienica ruiny zamku wnętrze średniowiecznych piwnic w okresie zimowym.
 
 Dariusz Jończy z licznikiem DP 66 m.
Z pozostałych godnych uwagi budynków należy zobaczyć murowaną stację kolejową z przełomu XIX/XX w. ulokowaną na czynnej do tej pory trasie Jelenia Góra – Zgorzelec, młyn wodny i liczny zespół wiejskich budowli mieszkalnych i gospodarczych z XIX i XXw..

Przez Starą Kamienicę poprowadzony jest żółty szlak turystyczny, wiodący od strony Gór Izerskich w kierunku wsi Rybnica, w której także znajdują się interesujące ruiny średniowiecznego zamku.

Kliknij i obejrzyj film O minerałach Starej Kamienicy
 /Jan Wieczorek /
Foto: Jan Wieczorek


W ramach działalności Dzikich Sudetów proponujemy Państwu uczestnictwo w szeregu atrakcyjnych eksploracjach i wyprawach turystycznych prowadzonych przez kulturoznawcę i eksploratora sudeckiego Jana Wieczorka, który pokaże Państwu miejsca ze wszech miar interesujące, jak i też dzikie i tajemnicze, a bywa, że całkiem świeżo odkryte... 
DZIKIE SUDETY
 

1 komentarz:

  1. Strona bardzo interesująca i bogata w informacje powszechnie niedostępne. Doskonała graficznie.Wyrazy uznania.
    Jadwiga Anna Barga-Więcławska malakolog

    OdpowiedzUsuń