Jaskinia na Gruszkówce

 Szczeliny na Gruszkówce.

            Rudawy Janowickie, znane są głównie z okazałych wystąpień granitowych skałek, które, to znakomicie nadają się do uprawiania wspinaczki skalnej. Jednakże na terenie tego pasma oprócz formacji skalnych, kamieniołomów i popularnych szczytów takich jak Skalnik 945 m n.p.m., Wołek 878 m n.p.m. czy Lwia Góra 718 m n.p.m., znajduje się też szereg obiektów, o których mniej już wiadomo, albo nie wiadomo, nic ponieważ są dopiero odkrywane.

Gorącymi punktami w Rudawach Janowickich są okolice Janowic Wielkich, Trzcińska i Karpnik, a także i Kowar. Tereny mniej znane, prezentują się jednak podobną dozą atrakcji i bez wątpienia zasługują na więcej uwagi. Przykładem takiego obszaru są okolice wsi Gruszków, położone na limesie pomiędzy Rudawami Janowickimi, a Wzgórzami Karpnickimi, czasem zaliczanymi do Rudaw Janowickich, jako ich podjednostka.

 Bezimienny Szczyt 562 m n.p.m.

O północnych partiach Wzgórz Karpnickich pisałem już w artykule traktującym o: „Wygładach polodowcowych w Kotlinie Jeleniogórskiej”. Teren ten jest jednak na tyle ciekawy, iż należy się mu więcej uwagi, zwłaszcza, że na wielu mapach i w przewodnikach turystycznych, spora liczba obiektów jest tu błędnie naznaczana i opisywana. 

 Widok z Małego Zmarlaka na Skalnik.

Okolice Gruszkowa pod względem atrakcji i ukształtowania terenu, są na tyle ciekawe, że w jednym artykule nie sposób opisać tego wszystkiego, co przez lata pozostawało niejako na obrzeżach zainteresowań turystycznych, natomiast dziś wraz z rozwojem  m.in geoturystyki, miejsca takie zaczynają mieć duże znaczenie.  

 Kulminacja szczytowa Czartowca 552m n.p.m.

I tak wieś Gruszków kojarzy się piechurom z podążaniem szlakiem turystycznym w kierunku najwyższego szczytu Rudaw Janowickich tj.: Skalnika.  - Być może jeszcze z zabytkową Karczmą Sądową i szosą z Karpnik w kierunku Kowar, wiodąca przez Przełęcz Średnicę 595 m n.p.m.

 Na Przełęczy pod Srednicą.

 Gruszków - Karczma Sądowa

Jednakże do Gruszkowa warto przyjechać, aby dokładniej przyjrzeć się okolicznym skałkom, szczytom i znakom granicznym (o tych atrakcjach w kolejnych artykułach). Miejscowość jest typową łańcuchówką ciągnąca się przez 1, 5 km na wysokości ok. 410-530 m., powstała prawdopodobnie około pół. XIVw. Jeśli chodzi o komunikację, do wsi kursowały niegdyś jedynie autobusy PKS, obecnie można tu dojechać autobusem MZK z Jeleniej Góry (linia 33), ale najlepiej jest odwiedzić Gruszków podczas wędrówki, czy też przyjechać tu samochodem. 

Pod względem położenia Gruszków wciśnięty jest pomiędzy kilka szczytów tj.: opadające stoki Wilczyska 806m.n.p.m., Mały Zmarlak 565 m n.p.m., Gruszkowską Górę 535m n.p.m. oraz bezimienny Szczyt 562 m n.p.m., za którym znajduje się interesujący Czartowiec 552m n.p.m., poniżej zaś w dole miejscowość otaczają: Dłużyna 465 m.n.pm, Lisiak 435m n.p.m. i Płonica 507m.n.p.m. Głównym ciekiem wodnym tej okolicy jest potok Gruszkówka, który w swoim górnym dzikim biegu, położonym tuż nad wsią skrywał dotąd tajemnicę.

Czartowiec - Pusta Skała.

Otóż podczas jednej z wycieczek skoncentrowanej na dokładnym określeniu lokalizacji Pustej Skały, udało się nam namierzyć kilka obiektów, które do tej pory nie były nigdzie odnotowywane. Na bezimiennym Szczycie 562m, (Jan Wieczorek i Ryszard Wieczorek 2011-12) namierzyli kilka schronisk podskalnych, znajdujących się w granitowych skałkach, zarastających już lasem.

 Rejon Czartowca.

 Szczyt 562m jedno ze schronisk podskalnych.

Natomiast na szczycie Czartowca 552m, tuż nad Pustą Skała, około 100m wyżej odkryto granitową jaskinie szczelinową w Skałach pod Czartowcem (2012r.). Obiekt ten, jest tym bardziej ciekawy, gdyż znajduje się w ścianie około 3 metrów nad ziemią i dosłownie przebiega w środku skały i ciągnie się do drugiego otworu na jej szczycie.

Granitowe Skały pod Szczytem Czartowca, w których znajduje się jaskinia szczelinowa.

 Jaskinia w „Skałach pod Czartowcem”, ma 5, 5 m długości, a wiec jest krótka, jednakże przejście przez nią, przez sam środek skały jest ogromną frajdą i z pewnością wzbogaca w atrakcje bezpośrednie otoczenie Pustej Skały, która, bez wątpienia pozostaje główną atrakcją na południowych stokach Czartowca.

Pusta Skała, zbudowana jest z granitu waryscyjskiego, jej nazwa wywodzi się stąd, że jeden z wielkich bloków granitu opiera się o większy fragment skały, tworząc podobną do namiotu, jaskinię rumowiskową znaną i bardzo popularną już w okresie przedwojennym. 

 Pusta Skała.

Obecnie rejon Czartowca, a wraz z nim Pusta Skała, jest rzadko odwiedzana, a jeśli już to przede wszystkim przez eksplorujących rudawskie skałki wspinaczy; głównie pojawiają się tu osoby wspinające się na mniejsze bloki skalne, czyli bouldery. 

 Rejon Czartowca.

 Jedno z wielu wejść do obiektu.

Kolejnym nowym odkryciem, jest z pewnością odnalezienie pomiędzy szczytem Czartowca 552 m, a położonym na przeciwko bezimiennym Szczytem 562 m - Jaskini na Gruszkówce.  - Obiekt ten znajduje się w górnym biegu potoku Gruszkówka i ma charakter jaskiń typu zawaliskowego „talus”. Największe nagromadzenie tego typu jaskiń w Sudetach, występuje w piaskowcach Gór Stołowych: Jaskinia na Potoku (280m), Jaskinia w Wąwozie na Łuku Drogi (141,7m), Jaskinia na Potoku II  (162,9 m) itd. – Takim obiektem jest też Jaskinia pod Lucyferem (ok. 400 m), którą miałem przyjemność zlustrować w czeskich Broumowskich Ścianach.

 Wejście do Szczelin na Gruszkówce.

Jaskinia na Gruszkówce, jest bardzo podobna, do jaskiń wyżej wymienionych, tyle, że jej charakter zawaliskowo–nakrywkowy, powstał nie w piaskowcach, lecz w granitach.

 

 Wnętrze pierwszego odcinka Szczelin na Gruszkówce.

Pod względem układu de facto, jaskinia przypomina bardziej ciąg szczelin, powstałych w wyniku podmycia przez potok Gruszkówka. 

 Szczeliny na Gruszkówce.

Obserwujemy tu jak materiał luźny, tj. gleby i zwietrzałe skały, został wypłukany przez potok, co przypomina bardzo zjawiska krasowe, kiedy to  w skale wapiennej wody drążą rozmaite korytarze. - Pamiętajmy jednak, że w skałach granitowych takie procesy nie występują, dlatego, te pewne „podobieństwa” nazywane są zjawiskami pseudokrasowymi. Szczeliny na Gruszkówce, to w gruncie rzeczy wiszące nad korytem potoku mniejsze i większe bloki skał granitowych, tworzące podziemne zawaliskowe korytarze. 

 Jaskinia na Gruszkówce.

 Rumosz granitowy wypełniający koryto potoku Gruszkówka.

Jeśli szerzej przyjrzeć się otoczeniu, zauważymy, iż obszar, na którym występują szczeliny, tworzy swego rodzaju zapadlisko o wymiarach: A/ górny fragment 25m, B i D/ bok prawy i lewy 75m i C/ dolny fragment 12m. - Teren położony powyżej, jak i też, po prawej i lewej stronie, ma bardziej zwięzła strukturę.

Miejsce występowania szczelin, sąsiaduje ze sporym nagromadzeniem bloków granitowych, niekiedy tworzących pewnego rodzaju skupienia (podstawa do wykonania badań geomorfologicznych tego terenu). 

 Szczeliny na Gruszkówce odcinek drugi.

Potok Gruszkówka w górnym fragmencie obiektu, nagle znika pod głazami, następnie pokonuje trzy odcinki podziemnych szczelin, tworząc interesujący i trudny do pokonania labirynt. 

Autor artykułu podczas eksploracji obiektu.

 Autor artykułu podczas eksploracji obiektu.

Z zewnątrz zwłaszcza w okresie letnim czy zimowym, obiekt jest nieco zasłonięty (pokrywa śnieżna, bujna roślinność), z racji tego, że wejścia doń prowadzą przez małe otwory, pewnie dlatego szczeliny do tej pory nie były namierzone. - Jaskinię najlepiej jest odwiedzać wiosną lub jesienią, chociaż w okresie zimowym będzie można dodatkowo podziwiać formy lodowe, które tutaj występują podczas mrozów na podziemnych kaskadach, w zagłębieniach i szczelinach.

 Szczeliny na Gruszkówce odcinek nr 2., zima 2012.

Jaskinia na Gruszkówce, dzieli się na 3 fragmenty:  patrz film

A/5, 60m, B/ 7m i C/12, 5 m. Pokonanie ich jednym ciągiem przez człowieka jest niemożliwe, gdyż bloki granitu tarasują korytarze i w wielu miejscach zwężają się na tyle, że jedynie woda może je pokonać.

 Szczeliny na Gruszkówce podziemne koryto potoku.

 Stalagmit lodowy w Szczelinach na Gruszkówce

Dlatego zwiedzanie Szczelin na Gruszkówce jest niebezpieczne, wymaga bowiem stałego przeciskania się pod wiszącymi granitowymi głazami i czołgania się w korycie płynącego potoku! Dla przeciętnego turysty najlepiej będzie, gdy ograniczy się jedynie do zaglądnięcia do środka szczelin, schodząc nieco w dół przy wybranym większym otworze, by przy pomocy latarki zobaczyć jak niepozorny i mały potok, jakim jest Gruszkówka, tworzy tutaj podziemny mini labirynt. Jaskinia na Gruszkówce wymaga precyzyjnego zbadania, opisania i skartografowania, studium te może dostarczyć wielu ciekawych naukowych obserwacji. 

 Dzikie Sudety na Przełęczy pod Średnicą.

 Szczeliny na Gruszkówce wnętrze jednej z komór.

Dojście do Jaskini na Gruszkówce jest możliwe na dwa sposoby: wędrując z Gruszkowa drogą leśną w górę koryta Gruszkówki (koniecznie z mapą turystyczną Rudaw Janowickich), tj.: do miejsca gdzie występują w korycie szczeliny; i druga opcja to przejście od pętli MZK  w Gruszkowie, szosą w kierunku Przełęczy pod Średnicą, do miejsca, w którym następuje ostry zakręt.  Kliknij i obejrzyj film o jaskiniach.  

Dalej schodzimy z szosy i kierujemy się w stronę bezimiennego Szczytu 562 m, którego obchodzimy trawersem z lewej strony, dochodząc do drogi leśnej i górnego odcinka doliny Gruszkówki, gdzie kolejno trzymając się stale koryta potoku, dochodzimy do Szczelin na Gruszkówce.

/ Jan Wieczorek /

Foto: Jan Wieczorek, Ryszard Wieczorek, Rafał Stypiński 

W ramach działalności Dzikich Sudetów proponujemy Państwu uczestnictwo w szeregu atrakcyjnych eksploracjach i wyprawach turystycznych prowadzonych przez kulturoznawcę i eksploratora sudeckiego Jana Wieczorka, który pokaże Państwu miejsca ze wszech miar interesujące, jak i też dzikie i tajemnicze, a bywa, że całkiem świeżo odkryte... 

DZIKIE SUDETY

e-mail: d.sudety@gmail.com