Słupy bazaltowe na Mszanej

 Mszana słupy bazaltowe.

   
    Wieś Muchów (Mochau) położona jest w centrum „Chełmów” na Pogórzu Kaczawskim w dość mało rozpoznanym przez turystów rejonie. Do Muchowa możemy dojechać samochodem lub autobusem PKS od strony Starej Kraśnicy i z przeciwnego kierunku, czyli z Jawora (szosa nr 365). 

Pogórze Kaczawskie i "Park Krajobrazowy Chełmy", znane są głównie z tego, że na tym terenie występują skały wulkaniczne. I tak w pobliżu Jawora na Górzcu 445m n.p.m. mamy gołoborza bazaltowe, w okolicy Myśliborza na górze Rataj 351 m n.p.m., możemy podziwiać Małe Organy Myśliborskie, koło wsi Jakuszowa mamy Bazaltową Górę 368 m n.p.m, koło Kłonnic górę Radogost 398m n.p.m., a koło Pomocnego możemy ujrzeć Czartowską Skałę 463m n.p.m. będącą nekiem wulkanicznym. Czartowska Skała znajduje się blisko Muchowa, ale do tej wsi przylegają równie interesujące Muchowskie Wzgórza, które są największym obszarowo na Pogórzu Kaczawskim terenem, zbudowanym ze skał bazaltowych. 

 Muchowskie Wzgórza z Czartowskiej Skały.

Krajobrazowo Muchowskie Wzgórza przedstawiają się bardzo banalnie, dlatego mało, kto decyduje się na ich zwiedzanie, co przekłada się na panujący tutaj spokój i dzikość.

 Mapa okolice Muchowa.

Muchowskie Wzgórza najpiękniej wyglądają w okresie wiosennym, gdy na rozległych łąkach i polach kwitną zioła i rzadkie kwiaty. Na łąkach pomiędzy Męcinką a Muchowem wyznaczono nawet rezerwat florystyczny "Muchowskie łąki", gdyż rosną tam rzadkie gatunki kwiatów m.in storczyki. Pięknie jest tu także jesienią, bo lasy mają tu charakter mieszany, wielokrotnie bogatszy niż w Karkonoszach czy w innych partiach Sudetów, gdzie przeważa głównie monokultura świerkowa. Atrakcją dla miłośników przyrody jest też fakt, że w lasach koło Muchowa występuje jedna z bardziej licznych populacji dzikiej owcy, sprowadzonego w Sudety z Korsyki - Muflona.   

Muflon  (Ovis aries musimon).

  Muchów, leży w płytkiej i szerokiej dolinie, jednego ze źródliskowych potoków Kamiennika, na wysokości około 360-370 m n.p.m. i ma charakter rolniczo-letniskowy. Wieś wzmiankowana była już w 1203 r.; przez długi okres stanowiła własność cystersów z klasztoru w Lubiążu. Ta urokliwa miejscowość słynęła niegdyś z myślistwa i stawów rybnych, ten specyficzny nastrój czuje się nawet do dzisiaj.

 Pałac w Muchowie.

W Muchowie możemy też zobaczyć kilka ciekawych obiektów: zespół domów o konstrukcji szkieletowej z XVIII/XIXw., dawną gospodę z końca XIXw., zespół pałacowy z ok.1920 r., z przylegającym ogrodem, zespół folwarczny, 300-letnią lipę o obwodzie 7,3m., będąca pomnikiem przyrody oraz najbardziej charakterystyczną budowlę Muchowa tj.: murowaną lodownie dworską z końca XIXw, zbudowaną na kolistym planie (rotunda) i nakrytą stożkowym dachem. 

 Muchów tradycyjna zabudowa wiejska.

 Muchów dworska lodownia.

Z centrum Muchowa na Muchowskie Wzgórza docieramy bardzo szybko, mamy tu, bowiem wydzieloną ścieżkę dydaktyczną, tyle, że nie do końca dobrze oznaczoną i niekiedy zanikającą.W wiosce zaczynają się też dwa szlaki turystyczne (zielony i czarny), biegnące w kierunku wąwozów Lipa i Siedmica. Jest tu również trasa wycieczkowa dla niepełnosprawnych, pięknie poprowadzona leśnymi drogami, bo trzeba wiedzieć, że Muchów widzi swoją szansę w organizowaniu imprez i w rozwoju turystyki.    
 

 Muchów rosocha.

Do położonych na Mszanej (Mochen Berg) 462/475 m n.p.m., pokryw bazaltowych, idziemy z Muchowa ścieżką dydaktyczną, która odchodzi od szlaków turystycznych koło wiaty odpoczynkowej w lewo. Następnie ścieżka pnie się lekko do góry przez mieszany las. - Na tym fragmencie trasy powinniśmy być stale czujni, gdyż znaki są raz widoczne, a innym razem ich odszukanie jest problematyczne. Gdyby ktoś na tym odcinku pobłądził, to powinien kontynuować drogę na przełaj tj. w kierunku na szczyt Mszanej. - Trasa dydaktyczna ma charakter spacerowy. Podczas wspinania na wierzchołek, możemy zauważyć niby porozrzucane, pojawiające się coraz liczniej w miarę zbliżania się do celu kanciaste głazy oraz większe bloki bazaltowe. Jesteśmy, bowiem w okolicach dawnego wulkanu. 
  

 Dojście na szczyt Mszanej.

Trzeba wiedzieć, że wygasłe wulkany, ale i także wulkany nadal aktywne, nie zawsze muszą mieć charakterystyczny kształt stożka, czy wypreparowanego neku wulkanicznego tj. twardego zastygniętego rdzenia wulkanu. 

 Wyrobiska dawnego kamieniołomu na Mszanej.

Pokrywy bazaltowe na Mszanej, ukazują, że w Sudetach oprócz neków wulkanicznych i stożków, zachowały się też pokrywy lawowe, czyli obszary gdzie lawa bazaltowa zakrzepła wypływając z pobliskich stożków lub pęknięć w litosferze. Pokrywy bazaltowe znajdują się także w czeskich Sudetach Wschodnich i na Pogórzu Izerskim. - Całe miasto Lubań, zostało założone na płycie bazaltowej. Na Dolnym Śląsku znanych jest przeszło 300 miejsc występowania bazaltów, które prezentują różne formy: pokrywy, żyły, kominy wulkaniczne.

Na Mszanej mamy do czynienia z pokrywami bazaltowymi (zastygłym bazaltem), który wydostał się na powierzchnie z położonego dalej na wschód rdzenia dawnego stożka wulkanicznego - Obłoga 442m n.p.m. Bazalty na Mszanej, podobnie jak, to bywa z innymi wystąpieniami tego rodzaju skały, były eksploatowane w podszczytowym kamieniołomie.

 Mszana bazalty.

Góra Mszana nie została jednak mocno zniszczona przez kamieniołom, jak ma to miejsce z Wilkołakiem koło Złotoryi czy górą Trupień 491m n.p.m. i górą Łysianka 444m n.p.m. koło Kondratowa i Biegoszowa (Kamieniołom Krzeniów, największy kamieniołom bazaltu w Polsce, bardzo ciekawy, ale niedostępny z racji użytkowania). 

 Mszana bazalty tuż pod powierzchnią.

Ścieżka dydaktyczna na Mszaną biegnie w pobliżu wyrobiska po stronie północnej, trzeba więc podejść do starego kamieniołomu, by obejrzeć piękne pionowe słupy bazaltowe, nachylone pod kątem około 70 stopni. Oczywiście pod względem atrakcji jest, to najciekawsze miejsce w pobliżu Muchowa, możemy tutaj zobaczyć jak pod cienką warstwą gleby, znajdują się całe masy pokrywy bazaltowej w formie kolumn. 

 Słupy bazaltowe na Mszanej.

  

 Wieża widokowa na Mszanej.

Na wierzchołku Mszanej bazalt wystaje już spod powierzchni gleby i widzimy go w formie spękanej grzędy bazaltowej oraz skruszałych już w wyniku procesów wietrzenia,  odpadających i zsuwających się w dół grawitacyjnie bloków bazaltu (głazowo-stokowe pokrywy bazaltowe). Szczyt Mszanej byłby z pewnością jeszcze bardziej atrakcyjny, gdyby tak jak kiedyś odsłaniał się z niej rozległy widok. Obecnie wierzchołek jest porośnięty lasem bukowo-grabowym, który, to las już dawno zasłonił znajdującą się tu murowaną sześciometrową wieże widokową, wzniesioną tu ok.1848r., na polecenie m.in. hr. von Carlovitza.  

 Konkurs koszenia łąk - Muchowska Kosa.

Zwiedzanie słupów bazaltowych najlogiczniej jest zaplanować na okres wczesnowiosenny, wówczas, gdy podłoże jest jeszcze mało zarośnięte, a drzewa nie posiadają jeszcze liści, co powoduje swobodne prześwietlenie całego terenu, projektowanego rezerwatu. 

 Muzykant z Pogórza Kaczawskiego

Jednak, jeśli ktoś będzie w Muchowie w okresie letnim np. w czasie corocznej imprezy organizowanej we wsi i na okolicznych łąkach  -„Muchowska Kosa”(lipiec). To wówczas w przerwie programowej, między koszeniem łąk, a imprezą biesiadno-folkową w Muchowie przy pałacu, powinien poświęcić około 1 godziny na zwiedzanie pokryw lawowych na górze Mszana i następnie wrócić do Muchowa, aby napić się jakiejś smacznej sprzedawanej na straganach, pochodzącej z Krainy Wygasłych Wulkanów nalewki.    

/Jan Wieczorek/

Foto: Jan Wieczorek i zdjęcia z Internetu 

W ramach działalności Dzikich Sudetów proponujemy Państwu uczestnictwo w szeregu atrakcyjnych eksploracjach i wyprawach turystycznych prowadzonych przez kulturoznawcę i eksploratora sudeckiego Jana Wieczorka, który pokaże Państwu miejsca ze wszech miar interesujące, jak i też dzikie i tajemnicze, a bywa, że całkiem świeżo odkryte... 

DZIKIE SUDETY

e-mail: d.sudety@gmail.com