Jaskinia na Špičáku

Jaskinia na Špičáku.

          Góry Rychlebskie po polskiej stronie nazwane Górami Złotymi, oprócz tego, że można po nich wędrować pięknymi i mało uczęszczanymi szlakami, poprowadzonymi malowniczymi dolinami i grzbietami, z których rozlegają się panoramy na Wysoki Jesionik, Masyw Śnieżnika i Góry Bialskie, a bywa, że i na znaczne partie całych Sudetów (wieża widokowa na Borówkowej), interesujące są także pod względem występowania zjawisk krasowych.

 Teren przy Jaskini na Špičáku w tle Zlatý Chlum i Serak.

Jaskinia na Špičáku jest drugą po Jaskini Na Pomezi jaskinią Gór Rychlebskich, położoną bardzo blisko Polski, w byłym kamieniołomie marmurów ulokowanym na zboczach niewysokiego szczytu Velký Špičák w pobliżu wsi Písečna w Olomouckim Kraju.

 Budynek administracyjny i kasa.

Jaskinia mimo, że nie należy do dużych obiektów; łączna długość korytarzy wynosi tutaj 410m , została przystosowana do ruchu turystycznego w 1955r. i stanowi jeden z elementów wchodzących w skład rozsławionych na całym świecie sieci jaskiń Czeskiej Republiki.

Budynek administracyjny i kasa.

Do Jaskini na Špičáku turyści z Polski mogą dojechać od strony przejścia granicznego Głuchołazy – Mikulovice, podróżując drogą nr.44 w kierunku Jesenika. W miejscowości Písečna jadąc od strony Polski dokonujemy skrętu w prawo i kierując się dalej za tablicami informacyjnymi przybywamy do parkingu i budynku administracyjnego Jaskini na Špičáku. Dojazd do jaskini teoretycznie jest również możliwy koleją, gdyż we wsi Písečna znajduje się stacja kolejowa, jednakże ustalenia polsko-czeskie w zakresie kursowania pociągów przejeżdżających od strony Jesenika do Głuchołaz stale się zmieniają i trudno prorokować, czy dojedziemy w pobliże jaskini z Głuchołaz pociągiem, czy też będzie to nieaktualne, gdyż linia ta została zdjęta np. w rozkładzie jazdy.  

 Droga dojazdowa do jaskini od strony wsi Písečna, w tle Biskupia Kopa.

Wejście do Jaskini na Špičáku, to koszt ok. 80 CZK i 40 CZK za wykonywanie zdjęć w tym obiekcie. Przy czym dobrze jest wiedzieć, że zwiedzanie jaskini odbywa się w kameralnej atmosferze i nie ma tu zakazu wykonywania zdjęć np. przy użyciu flesza, jak to bywa w niektórych odcinkach Jaskini Niedźwiedziej. Każdy obiekt jaskiniowy ma jednak swoją własną specyfikę, historię odkrycia i inne kody nadania tj.: zorganizowania zwiedzania lub zakazu ruchu turystycznego. 

Jaskinia na Špičáku.

Jaskinia na Špičáku wyróżnia się z dwóch powodów: napisy-malowidła historyczne oraz sercowate profile korytarzy. Z pierwszym aspektem wiąże się oczywiście aktywność człowieka, jaskinia była znana już bardzo wcześnie i służyła jako kryjówka w okresach, gdy na tych terenach szalały prześladowania religijne.

Jaskinia na Špičáku.

Pierwsza pisemna wzmianka o Jaskini na Špičáku przypada na 1430r (Anthonius Wale), zatem jest to obiekt, który posiada jedno z najstarszych udokumentowań w Europie Środkowej. Oczywiście podczas zwiedzania jaskini przewodnik wskaże nam fragmenty skał, na których zachowały się: inicjały, napisy, rysunki, a nawet fragmenty malowideł, w tym Scena z Ukrzyżowaniem. - Domniema się, że w jaskini tego typu przedstawień mogło być więcej,  jednak z upływem lat przestały one istnieć.

Jaskinia na Špičáku i Scena z Ukrzyżowaniem.

Jaskinia mogła być schronieniem, ale i też pełnić w niektórych salach funkcję „kościoła - kaplicy” w tzw. ukryciu, w którym, to praktykowali swoją wiarę Bracia Czescy. Najstarszy zachowany napis w jaskini jest datą 1519r. Jaskinia w takim razie jest miejscem historycznym, ukazującym dużą dozę prawdy o czasach, kiedy to ludzie nie mogli liczyć na tolerancje religijną i nie mieli innego wyjścia jak ukrywać się przed światem w podziemiach.   

Jaskinia na Špičáku, historyczne daty i napisy.

Pod względem geomorfologicznym Jaskinia na Špičáku, wyróżnia się sercowatym profilem korytarzy, ten właśnie aspekt zadecydował o tym, że obiekt ten wzbudził ogromne zainteresowanie wśród kręgów naukowców badających jaskinie na całym świecie. 

Jaskinia na Špičáku.

Oryginalność Jaskini na Špičáku jest interesująca, ponieważ wpłynęło na to kilka czynników. Jaskinia powstała w skałach metamorficznych w przeobrażonych z wapieni marmurach. Skały te ciągną się izolowanym pasem od rejonu wsi Písečna na południu do położonej już w Polsce wsi Sławniowice.

- W marmurach pod wpływem działania wody, podobnie jak w wapieniach zachodzą zjawiska krasowe związane z chemicznym rozpuszczaniem skał. Proces ten w Jaskini na Špičáku był raczej z powodu ograniczonego działania wód spowolniony. 

Jaskinia na Špičáku.

Sytuacja w rejonie Velkego Špičáka zmieniła się diametralnie, z chwilą gdy nastała epoka lodowcowa. Wówczas to, w rejon Sudetów, w tym do podnóża Gór Złotych – Rychlebskich, dotarł lądolód skandynawski. Masy lądolodu jak wiemy z chwilą wejścia w teren pofałdowany, jakim są góry, zmuszone były do forsowania napotkanych przeszkód. Lodowiec posuwał się terenami najbardziej obniżonymi: dolinami rzek-potoków i obniżeniami pomiędzy wzniesieniami. Pewnych przeszkód oraz wysokości lodowiec nie był jednak w stanie sforsować, co spowodowało kolejne uwarunkowania. 

Jaskinia na Špičáku.

Z drugiej strony masa lądolodu, w wyniku zmiany zjawisk klimatycznych ulegała kolejnym procesom, topniejący lód w postaci silnie erozyjnych wód subglacjalnych, torował sobie grawitacyjnie drogę w dół, gdzie wartkie potoki napotykały na przeszkody lub na przeszkodę w postaci marmurowego wzniesienia Velký Špičák. Szczyt ten w okolicznościach wzmożonej erozji wodnej, zaczął  być w partiach szczelin występujących w marmurze, rozpuszczany chemicznie przez bardzo mocno napierającą wodę.

Jaskinia na Špičáku.

Dziś w Jaskini na Špičáku oglądamy podobnie jak na wodowskazie, udokumentowany na ścianach poziom ówczesnych wód. Przy czym wody te bogate w dwutlenek węgla najbardziej rozpuściły skały marmurowe na wysokości zwierciadła wód, dlatego w czasie obecnym, tj.: gdy w jaskini wody już dawno opadły, oglądamy rozszerzenia korytarzy w kształcie sercowatym.

Jaskinia na Špičáku.

Podczas wycieczki możemy również wypytać się czeskiego przewodnika o ten aspekt, jak i też pójść tym tropem nieco dalej i poprosić o odpowiedz czy istnieją fazy, kiedy to obecnie do jaskini wkraczają masy wody. Interesujące jest to, że w roku 1997 podczas powodzi tysiąclecia, która zdewastowała Południową Polskę, do Jaskini na  Špičáku wtargnęły wody zalewając znacznie wiele korytarzy i w ten sposób ukazując w praktyce, że  model preparowania jaskini z poszerzaniem korytarzy mógł mieć równie katastroficzny przebieg, występujący np. podczas globalnego potopu, o którym dziś już nauka nie chce wspominać ze względu na to,że panuje w niej dogmat brania na wiarę teorii ewolucji, która, to wyklucza istnienie Boga, a co za tym idzie i opisanego w Biblii Potopu.    

Tablica informacyjna.

Wycieczka po jaskini trwa ok 30 minut, niemniej jednak przewodnicy  nie ponaglają turystów, zatem spokojnie można wypytać się zarówno o wątki historyczne jak i też geomorfologiczne. - Obiekt jest dostępny także dla osób niepełnosprawnych, posiada dobre oświetlenie światłem ledowym i choć nie ma w nim pięknych form naciekowych, to opisane wyżej sercowate korytarze w dużej mierze niwelują ten brak.  

Tekst i foto /Jan Wieczorek/

Bibliografia: Przewodnik turystyczny "Ścieżka Czasu" po Kraju Ołomunieckim i Województwie Opolskim, Folder informacyjny o Jaskini na Špičáku, P.Migoń "Jaskinia na Špičáku w Górach Rychlebskich" w miesięczniku Sudety nr9. 2008r. 

W ramach działalności Dzikich Sudetów proponujemy Państwu uczestnictwo w szeregu atrakcyjnych eksploracjach i wyprawach turystycznych prowadzonych przez kulturoznawcę i eksploratora sudeckiego Jana Wieczorka, który pokaże Państwu miejsca ze wszech miar interesujące, jak i też dzikie i tajemnicze, a bywa, że całkiem świeżo odkryte... 

DZIKIE SUDETY

e-mail: d.sudety@gmail.com