Stawy Karpnickie piękno krajobrazu

 Czapla Siwa.

     

        

     Rejon Kotliny Jeleniogórskiej przylegający bezpośrednio do kilku pasm sudeckich: Góry Kaczawskie, Rudawy Janowickie, Karkonosze, Góry Izerskie oprócz szeregu atrakcji związanych głównie z kubaturą zabytkową – Dolina Pałaców i Ogrodów, dzięki znacznemu wypłaszczeniu stanowi swoistego typu „skrzyżowanie” dla wód spływających grawitacyjnie w dół obniżenia tektonicznego.  

Karkonosze z Kotliny Jeleniogórskiej (Stawy Karpnickie).

 

 Łyska.

Właściwa Kotlina Jeleniogórska zbudowana jest głównie z granitów waryscyjskich o tożsamych pochodzeniu, co wyniesione nad nią w zrębie górskim Rudawy Janowickie i Karkonosze. W czasie epoki glacjalnej teren Kotliny Jeleniogórskiej, po zablokowaniu przez lodowiec starego koryta rzeki Bóbr tzw. – Bramy Jeżowa, stanowił ogromne zastoisko wodne (jezioro). – Na obszarze Kotliny Jeleniogórskiej, do dziś występują ślady po tym okresie w charakterze pokładów gliny i stare wyrobiska tej ilastej skały osadowej w postaci stawów czyli glinianek. 

Glinianki - Jelenia Góra Rezerwat Graniaki Wiatrowe.

Drugi rodzaj zbiorników wodnych stworzonych za sprawą człowieka, to tzw. żwirownie, powstałe w wyniku eksploatacji żwiru, który osadzał się w wyniku przepływu wód rzecznych, jak i też w wyniku powstawania warstw dennych karkonoskiego jeziora zastoiskowego. 

 Żwirownia Wojanów.

 Hematyt - Żwirownia Wojanów.

Oglądając skarpy przylegające do żwirowni w Wojanowie- Bobrowie, oglądamy podobnie jak w przypadku skał zlepieńcowych, wymieszany i scalony w całość materiał osadowy, składający się z otoczaków, piasku i warstw minerałów: hematyt - ruda żelaza. 

Obecnie żwirownia, jak i glinianki, służą głównie miłośnikom wędkarstwa i są także ważnym elementem środowiskowym dla bytowania wielu gatunków ptaków.

 Stawy Karpnickie.

Do najciekawszych przyrodniczo zbiorników wodnych Kotliny Jeleniogórskiej należy jednak zaliczyć stawy hodowlane, takie jak: Podgórzyńskie Stawy, stawy w pobliżu Bukowca czy Maciejowej oraz pięknie wpisane w krajobraz stawy koło wsi Karpniki, nazywane również stawami królewskimi, założone już w XVw. 

 Stawy Karpnickie.

 Pałac w Karpnikach.

Nazwa wsi Karpniki, położonej 5 km na wsch. od Jeleniej Góry etymologicznie wskazuje, iż historia tej miejscowości łączy się z hodowlą ryb – niemiecka nazwa Fischbach i polska Karpniki. Początki Karpnik, są jednak nie do końca poznane, przez co wieś otrzymuje pewną aurę tajemniczości, a to z powodu tego, iż uważa się, że wieś, jako osada mogła powstać już w XIIw., w okresie rządów księcia Henryka Brodatego; domniema się również, iż mieli tu swoją siedzibę Templariusze, często osadzani przez władców w pobliżu granicy lub strategicznych traktów handlowych. Twierdzi się, że  Karpniki mogły być powiązane z Zamkiem Sokolec, na Krzyżnej Górze (654m n.p.m).

Amazonka na rumaku z Karpnik.

Wieś Karpniki została już wymieniona w dokumentach w XIVw.; to, co interesujące dla rozwoju tej wsi, działo się jednak kilka stuleci później, czyli w XIX-stuleciu, kiedy, to pruska rodzina królewska wraz z powiązaną rodowo i administracyjnie arystokracją wybudowała sobie szereg rezydencji na terenie Kotliny Jeleniogórskiej (np. rezydencja królewska w Mysłakowicach). Dziś założenia te wznoszące się po latach upadku z ruin, podziwiamy w ramach produktu turystycznego noszącego wspólną nazwę: „ Dolina Pałaców i Ogrodów”.

Pałac w Karpnikach.

 Fryderyk Wilhellm III.

W czasach, kiedy Karpniki należały do niemieckiej rodziny panującej, pałac przejął w 1822r. brat króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III, książę Wilhelm von Hohenzollern, zgromadzono tu wiele pamiątek, organizując na pierwszym piętrze muzeum i udostępniając je wybranej publiczności. W pałacu tętniło życie towarzyskie, a spośród utytułowanych gości wymienić można m.in. niemiecką rodzinę królewską, wielkie księżne rosyjskie Olgę i Aleksandrę Teodorownę, wielkiego księcia Mikołaja (późniejszego cara) oraz licznych przedstawicieli arystokracji: Reussów, Radziwiłłów, księcia Wołkońskiego, Klaudynę z Działyńskich Potocką. - Koronowane głowy Prus, również owiane są rąbkiem tajemnicy, gdyż na bazie ówcześnie panującej mody wraz ze swoim otoczeniem zasilały chętnie loże masońskie i inne tajne stowarzyszenia.

 Góry Sokole z nad Stawów Karpnickich.

 Las łęgowy.

W dobie współczesnej Karpniki, są doskonałą bazą wyjściową w Góry Sokole i Rudawy Janowickie, można stąd udać się szlakami na najwyższy szczyt Rudaw Janowickich – Skalnik (945m n.p.m.), jak i też powędrować na Krzyżyną Górę (654m n.p.m). i Sokolik (642m n.p.m.), mijając po drodze popularne schronisko Szwajcarka. Szlaki prowadza stąd, też do Bukowca i Mysłakowic; ten ostatni wariant wiedzie w pobliżu Stawów Karpnickich tzw. Drogą Królewską.

Stawy Karpnickie, położone są na zachód od Karpnik, na wysokości ok. (350m n.p.m.), łączna powierzchnia kilkudziesięciu stawów groblowych i nieckowych wynosi ok. 211,3 ha. Przez centralną cześć tego obszaru przepływa meandrujący Karpnicki Potok. Ponadto stawy zasilane są wodami mniejszych potoków: Łupi i Gruszkówki.

 Zmumifikowana ważka.

Zwiedzanie Stawów Karpnickich, jest w sporej mierze utrudnione, gdyż cześć założenia znajduje się w rękach prywatnych właścicieli, o czym informują nas tablice z zakazem wejścia, dlatego też najlepszą opcją dla wygody turysty będzie przejście Drogą Królewską, tj.: turystycznym szlakiem z Karpnik w kierunku Mysłakowic.

Pozostałe miejsca, są trudno dostępne, charakteryzują się znacznym nagromadzeniem wykrotów i zabagnieniem spowodowanym działalnością tutejszych bobrów, których zwykły turysta i tak nie ma szans zobaczyć gdyż, zwierzęta te prowadzą nocny i bardzo skryty tryb życia i charakteryzują się znaczną czujnością.

 Stawy Karpnickie.

Niemniej jednak, Stawy Karpnickie dla miłośników natury i obserwatorów przyrody, w tym miłośników birds watchingu, stanowią interesujący obszar, na którym przy podstawowym przestrzeganiu rzemiosła, można dokonać szeregu ciekawych obserwacji. Wstępują tu bowiem, obok mnóstwa komarów i kleszczy (nośników boreliozy), charakterystyczne gatunki powiązane z biotopem wodnym.

 Łabędź niemy.

Należy pamiętać, iż tutejszy obszar chroniony jest prawem w ramach sieci NATURA 2000: Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Stawy Karpnickie (PLH20075) i podobnie jak na Stawach Milickich w Dolinie Baryczy, przyroda jest tu u siebie w domu i stanowi najważniejszy element, natomiast człowiek, powinien odpowiednio z poszanowaniem norm dostosować się do podziwiania jej piękna.

 Kaczki krzyżówki.

Podczas wycieczki z lornetką, ubrani w maskujące stroje, mamy szansę zobaczyć na obszarze Stawów Karpnickich: czaple białą i siwą, łabędzia niemego, tracza nurogęś, perkoza dwuczubego, oba gatunki bocianów, żurawia, sieweczkę rzeczną, zimorodka i kilka gatunków kaczek... . Z Ptaków drapieżnych występuje: myszołów, trzmielojad, jastrząb i kruk. 

 Para łabędzi niemych.

Ssaki reprezentowane są przez jeleniowate; występuje tu lis, borsuk, wydra, norka amerykańska, bóbr oraz dzik, o czym świadczą liczne ślady buchtowania (uwaga atak dzika może być śmiertelny).

Stawy Karpnickie z pobocza możliwość parkowania.

 

Birds watching.

Tutejszy krajobraz można oczywiście podziwiać z miejsc bezpiecznych, przy jednym z głównych stawów znajdujących się przy drodze, można nawet zaparkować samochód i bez większego wysiłku podziwiać przyrodę. Ludzie zajmujący się fotografią przyrodniczą mogą w tym miejscu podobnie jak na Stawach Milickich, rozłożyć sobie statywy i czekać na dobre światło wraz z  interesującym kadrem z ptakiem w roli głównej.  

/Jan Wieczorek/

Foto: Jan Wieczorek i Piotr Frydrych (Foto Polska) 

W ramach działalności Dzikich Sudetów proponujemy Państwu uczestnictwo w szeregu atrakcyjnych eksploracjach i wyprawach turystycznych prowadzonych przez kulturoznawcę i eksploratora sudeckiego Jana Wieczorka, który pokaże Państwu miejsca ze wszech miar interesujące, jak i też dzikie i tajemnicze, a bywa, że całkiem świeżo odkryte... 

DZIKIE SUDETY

e-mail: d.sudety@gmail.com