 |
| Kwarc dymny kol.Roman Piątek. |
Zaliczany do Sudetów Zachodnich obszar Kotliny
Jeleniogórskiej geologicznie
jest częścią ogromnego bloku Karkonosko-Izerskiego zbudowanego z granitów. Uskoki tektoniczne występujące w różnych miejscach Kotliny Jeleniogórskiej,
wskazują na to, że jest to zapadlisko, które powstało w wyniku alpejskich
ruchów górotwórczych.
 |
| Widok na styk Kotliny Jeleniogórskiej z Górami Izerskimi. |
Obecnie do Kotliny
Jeleniogórskiej zalicza się także Wysoczyznę Rybnicy i
tereny położone w pobliżu Starej Kamienicy, stykające się bezpośrednio z
Pogórzem Izerskim. Ten fragment Kotliny Jeleniogórskiej zbudowany jest głównie
ze skał metamorficznych: gnejsów oczkowych z żyłami kwarcu i soczewami
amfibolitów, granitognejsów laminowanych, leukogranitów, łupków
kwarcowo-łyszczykowych; pojawiają się tu też takie skały jak serpentynity,
wapienie dolomityczne i diabazy.
 |
| Robert Piątek kolekcjoner minerałów z Kotliny Jeleniogórskiej. |
 |
| Kamień księżycowy z Kotliny Jeleniogórskiej. |
Dla zbieraczy minerałów obszar Kotliny
Jeleniogórskiej kojarzy się zazwyczaj z klasycznymi lokalizacjami: Jelenia
Góra, Cieplice Śląskie-Zdrój, Staniszów, Mysłakowice, Czarne, Łomnica,
Karpniki, Maciejowa, gdzie zazwyczaj natrafiano w obrębie skał granitowych na
pegmatyty, z których wydobywano pokaźne okazy kwarcu dymnego, morionu, kwarcu
żelazistego, cytrynu czy skaleni; niektóre z tych skaleni o bladoniebieskim
kolorze dają efekty iryzacji i określane są mianem kamieni księżycowych, inne
dają efekty awenturyzacji obserwowanych radialnie migotliwych refleksów w
odcieniach czerwonawych, niekiedy zielonkawych lub żółtawych, są to tzw.
kamienie słoneczne.
 |
| Kwarc dymny- Czarne kol. Jan Wieczorek. |
Mimo upływu lat minerały te wciąż można znaleźć w dawnych
kamieniołomach, w wykopach poszukiwawczych, a także spacerując po orce na
polach, gdzie przyglądając się niekiedy odłożonym w stertach przy miedzach głazom
można trafić niekiedy nawet na kwarc gwiaździsty.
 |
| Kwarc dymny z Kotliny Jeleniogórskiej kol. Roman Piątek. |
 |
| Skaleń potasowy z Maciejowej kol. J.W. |
Mniej popularne pod kątem zainteresowania rejony
Kotliny Jeleniogórskiej położone są już w obrębie skał metamorficznych, gdzie
np. na styku granitognejsów i gnejsów z diabazami można natrafić na ciekawą
mineralizacje kwarcowo-kalcytowo-hematytową (w połączeniu z chalkopirytem i
minerałami promieniotwórczymi) - Wojcieszyce
i Perła Zachodu.
 |
| Kwarc w diabazie z Perły Zachodu kol. Jan Wieczorek. |
Podążając jeszcze dalej na zachód dochodzimy w rejon
Starej Kamienicy, Nowej Kamienicy, Barcinka i znajdującego się już na styku z
Górami Izerskimi Kopańca.
 |
| Styk Kotliny Jeleniogórskiej z Górami Izerskimi i Pogórzem Izerskim. |
W miejscach tych odnajdujemy ślady po dawnych polach
górniczych, kamieniołomach, zapomniane lub na nowo odkryte sztolnie i wyrobiska,
które niekiedy mogą nas zaskoczyć ciekawymi znaleziskami.
 |
| Eksploracja sztolni uranowej w pobliżu Kopańca. |
Jedną z ciekawszych lokalizacji jest znajdujący się
w Starej Kamienicy stary kamieniołom, w którym, to z powodu występowania skał
metamorficznych kontaktujących się tu ze sobą występuje soczewa marmurów
kalcytowo-dolomitycznych, mamy tu także strefę z serpentynitami.
 |
| Granat Grossular ze Starej Kamienicy kol. Dariusz Jończy. |
W
kamieniołomie pozyskiwano wapień, o czym czytamy m.in. w historii wsi Stara
Kamienica.
 |
| Kamieniołom w Starej Kamienicy otwór sztolni. |
W wyrobisku znajduje się też niewielka sztolnia,
dziś wypełniona do ok. 50 cm wodą, która być może miała dłuższy przebieg niż
obecnie, znajduje się w niej spory obwał, za którym prawdopodobnie mogą
kontynuować się ciągi podziemnych chodników /kliknij i obejrzyj film/.
 |
| Sztolnia w Starej Kamienicy. |
Stara Kamienica położona jest nad rzeką Kamienicą na
wysokości od ok.390 m n.p.m. - do 350 m n.p.m., ciągnie się łańcuchowo na
przestrzeni 4 km, od przylegającego doń Kromnowa i do położonego niżej
Barcinka.
 |
| Dariusz Jończy podczas pomiarów radioaktywności w jednej ze sztolni. |
W jej okolicy działają głównie lokalni zbieracze np. Dariusz Jończy,
który na przestrzeni kilku lat na tyle sprawnie prowadził poszukiwania
występujących w staro-kamienickim łomie minerałów, iż dane mu było pozyskać
wraz z małżonką Luizą Jończy wyjątkowe (z tego miejsca) w skali Polski trafienia:
pięknie zabarwionego fluorytu, który nigdy nie był opisywany w tym kamieniołomie jak i też: epidotu, diopsydu, aktynolitu,
granatu grossularu, ponadto oryginalnym trafieniem było też znalezienie szamozytu krystalicznego.
 |
| Biały diopsyd ze Starej Kamienicy kol. Dariusz Jończy. |
 |
| Epidot z aktynolitem ze Starej Kamienicy kol. Dariusz Jończy. |
- W miejscu tym występuje także: kalcyt, hematyt, magnetyt, pirotyn,
flagopit, wezuwian, syderyt i minerały grupy azbestu, np. chryzotyl
włóknisty.
 |
| Stara Kamienica diopsyd kol. Jan Wieczorek. |
Na wycieczkę w poszukiwaniu minerałów można także
wybrać się na okoliczne pola gdzie można znaleźć okazy kwarcu górskiego,
mlecznego, a także granaty i turmaliny.
 |
| Turmalin w leukogranicie kol. Jan Wieczorek. |
Minerałów tych szukamy na polach znajdujących się w
pobliżu Starej i Nowej Kamienicy oraz w strefie występowania łupków
kwarcowo-łyszczykowych i leukogranitów na górze Kromosz (499m n.p.m.), po obu
stronach linii uskoku tektonicznego, w której to strefie występuje podwyższona
radiacja związana z występowaniem uranu /kliknij i obejrzyj film /.
 |
| Sztolnia pouranowa w Kopańcu. |
W latach 50-tych w ramach działania Zakładu
Przemysłowego w Kowarach o kryptonimie „R-1”, w pobliżu Wojcieszyc, Chromca i
Kopańca wykonano szereg rowów poszukiwawczych, a także wydrążono wiele sztolni,
w których poszukiwano rud uranowych ze skutkiem pozytywnym i negatywnym w
zależności od danego pola poszukiwawczego.
 |
| Słońce Turmalinowe kol. Jan Wieczorek. |
 |
| Zbiór minerałów. |
Zbierając zatem np. tzw. „słońca turmalinowe” w
pobliżu strefy, gdzie występują leukogranity musimy liczyć się z tym, że w
skałach tych oprócz turmalinu czy tytanitu może występować np. radioaktywny autunit, o czym
możemy najlepiej przekonać się używając licznika Geigera lub światła UV, w
którym niektóre minerały promieniotwórcze dają efekt świecenia.
 |
| Minerały promieniotwórcze w sztolni uranowej w okolicy Starej Kamienicy efekt w świetle UV. |
Pamiętajmy o tym, że nie każdy zebrany kamień czy
minerał nadaje się do tego, aby był bezpieczną ozdobą naszej domowej kolekcji.
 |
| Stara Kamienica ruiny średniowiecznego zamku obecnie w remoncie. |
 |
| Epidot z diopsydem ze Starej Kamienicy kol. Dariusz Jończy. |
Wieś i gmina Stara
Kamienica w ostatnich latach zyskuje na znaczeniu i rozwija
się pod kątem agroturystycznym, będąc już w Starej Kamienicy koniecznie trzeba
zobaczyć ruiny średniowiecznego Zamku w Starej Kamienicy /link na film/, „Barokową Bramę” wiodąca do folwarku z 1705
roku ozdobioną herbami i rzeźbą
Herkulesa. – Wzniesiony w XIII w i przebudowywany później kościół Ścięcia św. Jana Chrzciciela, barkową
plebanię z 1poł. XVIIIw.
 |
| Stara Kamienica ruiny zamku wnętrze średniowiecznych piwnic w okresie zimowym. |
 |
| Dariusz Jończy z licznikiem DP 66 m. |
Z pozostałych godnych uwagi budynków
należy zobaczyć murowaną stację
kolejową z przełomu XIX/XX w. ulokowaną na czynnej do tej pory trasie
Jelenia Góra – Zgorzelec, młyn wodny i liczny zespół wiejskich budowli mieszkalnych i gospodarczych z XIX i XXw..
Przez Starą Kamienicę poprowadzony jest żółty szlak
turystyczny, wiodący od strony Gór Izerskich w kierunku wsi Rybnica, w której
także znajdują się interesujące ruiny średniowiecznego zamku.
Kliknij i obejrzyj film O minerałach Starej Kamienicy
/Jan Wieczorek /
Foto: Jan Wieczorek
W ramach działalności
Dzikich Sudetów proponujemy Państwu uczestnictwo w szeregu atrakcyjnych
eksploracjach i wyprawach turystycznych prowadzonych przez kulturoznawcę i
eksploratora sudeckiego Jana Wieczorka, który pokaże Państwu miejsca ze wszech
miar interesujące, jak i też dzikie i tajemnicze, a bywa, że całkiem świeżo
odkryte...
DZIKIE SUDETY
e-mail: d.sudety@gmail.com