Borówczane Skały

 Borówczane Skały.

               Wędrując szlakiem żółtym ze Szklarskiej Poręby – od Wodospadu Szklarki w kierunku schroniska Pod Łabskim Szczytem, mijamy jedną z najpiękniejszych formacji granitowych Karkonoszy.

Borówczane Skały mimo tego, że znajdują się w otulinie Karkonoskiego Parku Narodowego, na obszarze ochronnym siedlisk Natura 2000, są miejscem godnym odwiedzenia przede wszystkim przez turystów zorientowanych na niewygody oraz takich dla których dobro przyrody leży na sercu. 

 Borówczane Skały.

Wyznaczenie szlaku turystycznego na Borówczane Skały nie jest jednak celowe, ponieważ dziki teren i przeszkody stawiają więcej kłopotów niż dostosowywanie tego fragmentu Karkonoszy pod masowego odbiorcę turystycznego. 

 Borówczane Skały.

 Borówczane Skały.

Pewnego rodzaju zagrożeniem dla świata przyrody Borówczanych Skał, może się okazać niekontrolowana i bezkonsultacyjna z organami KPN i sieci Natura 2000 działalność wspinaczkowa, która w okresie komercjalizacji tego sportu i osadzania niemal na każdej skale stałych punktów asekuracyjnych, może spowodować wystąpienie niekorzystnych dla karkonoskiej przyrody czynników degeneracyjnych, typu niszczenie rzadkich porostów naskalnych oraz wypierania ptaków z ich siedlisk bytowo-lęgowych. Środowisko wspinaczkowe powinno wraz ze wzrostem popularności tego sportu określić czy wspinaczka powinna odbywać się na terenach gdzie najważniejszym aspektem jest jednak ochrona przyrody.

 Karkonosze - Borówczane skały w tle Szrenica.

Niestety w Karkonoszach obserwuje się w ostatnim czasie pewnego rodzaju aneksję obszaru, pod przedsięwzięcia czysto komercyjne związane ze sportem. Problemem jest głównie to, że wykracza się poza dotychczasowe ramy obszarowe, gdzie tereny np. narciarskie wraz z infrastrukturą znajdowały się w okolicy Małej Kopy i Szrenicy, natomiast obecnie sportowcy ze względów komercyjnych planują swoje przedsięwzięcia na terenie całego KPN (zgodę często otrzymują) i w jego otulinie. - I tak: organizowane są biegi górskie po najwyższych szczytach Karkonoszy, zjazdy na rowerach, dziki motokros, trwa też eksploracja terenu w celu wyznaczenia skał karkonoskich pod obszar wspinaczkowy, gdzie istnieje ryzyko, że w znacznej mierze ucierpieć może na tym świat karkonoskiej przyrody.   

 Borówczane Skały, okno skalne.

Borówczane Skały (Bräuerhausens Steine) nazwę swą zawdzięczają temu, że w dość sporych fragmentach na ich powierzchni porastają borówki, co także jest czynnikiem skorelowanym z tym, że napływają tutaj w okresie owocowania tych roślin zbieracze i niszczą przyrodę Karkonoszy wraz z tym konkretnym siedliskiem. 

 Borówczane Skały.

 

 Krzewinki borówek.

Kiedy już dojdziemy leśną ścieżką (z pomocą mapy) do Borówczanych Skał, ujrzymy ciąg kilku zgrupowań granitowych, z charakterystycznymi spękaniami pionowo-poziomymi (cios karkonoski), kociołkami wietrzeniowymi, schroniskami podskalnymi i odpadłymi w procesie erozji blokami granitowymi. 

Borówczane Skały.

Borówczane Skały położone są na wysokości od 1000 do 1060m n.p.m. i ciągną się na długości około 300-400 m, wzdłuż grzbietu odchodzącego na pn od Łabskiego Szczytu. Do 1945r. te jedne z najpiękniejszych skał w Karkonoszach, były pomnikiem przyrody, ze względu na ich geologiczny charakter. 

 Borówczane Skały.

Dziś przyszłość tego miejsca jest niepewna ponieważ trudno jest określić w jakim kierunku zmierza aktywność ludzka w najwyższym paśmie Sudetów i czy musi się to wiązać z degeneracją środowiska, często podporządkowanego pod wybrane hobby (bieganie, wspinaczka itd), jest to zagadnienie, nad którym powinny we wspólnych rozmowach pochylić się władze KPN i ciała związane z ochroną siedlisk NATURA 2000 oraz związki sportowe np. PZA.

 Borówczane Skały, schroniska podskalne.

Zwróćmy uwagę, że w wielu dziedzinach ludzkiej aktywności np. wędkarstwie to, co można, a co nie wolno wędkującym, unormowane jest prawnie i obwarowane wytycznymi, gdzie poszczególny członek - wędkarz, musi zdać egzamin, odpowiedzieć na szereg pytań i oczywiście płacić roczne składki w ramach swojego prywatnego hobby. Wydaje się, że wraz z masową komercjalizacją sportów ekstremalnych, należałoby uporządkować też kwestie w zakresie organizowania wspinaczki w Sudetach  - Karkonoszach czy Górach Stołowych. 

 Borówczane Skały.

Porządek prawny, a nie „wolna amerykanka” powinna w Polsce stać się normą, pomocne w tym zakresie mogłoby być wprowadzenie czasowej karty wspinacza, gdzie osoby z taką kartą mogłyby ubiegać się o przydział zezwoleń na wspinaczki w konkretnych miejscach, z uwzględnieniem czasowych i całkowitych stref ochronnych w rezerwatach i miejscach godnych zachowania dla świata przyrody i potomnych.

 Borówczane Skały.

 Borówczane Skały.

Estetycznie styl francuski obowiązujący we współczesnym uzbrajaniu dróg wspinaczkowych powoduje, iż w wielu miejscach skały zaczynają przypominać o zgrozo obwieszone metalem "choinki". Zasadnym jest aby PZA wraz ze znaczną komercjalizacją wspinaczki skałkowej ustaliło, konkretne normy gdyż paradygmaty stylowe (wcześniejsze ustalenia i mody), nie powinny być rzeczą święta, kolidująca  m.in z ochroną przyrody. Pozostaje mieć  nadzieje, że skały w Karkonoszach pozostaną w nienaruszonym stanie i będą cieszyć swym wyglądem kolejne pokolenia odwiedzających te  piękne góry.

Tekst i foto /Jan Wieczorek/

Bibliografia: Marek Staffa - "Słownik geografii turystycznej Sudetów" (T.3).

W ramach działalności Dzikich Sudetów proponujemy Państwu uczestnictwo w szeregu atrakcyjnych eksploracjach i wyprawach turystycznych prowadzonych przez kulturoznawcę i eksploratora sudeckiego Jana Wieczorka, który pokaże Państwu miejsca ze wszech miar interesujące, jak i też dzikie i tajemnicze, a bywa, że całkiem świeżo odkryte... 

DZIKIE SUDETY

e-mail: d.sudety@gmail.com

 

Torfowisko pod Zieleńcem

 Topielisko.

       Najcenniejszym miejscem chronionym w Górach Bystrzyckich są torfowiska, powstałe w pobliżu Zieleńca: Topielisko i Czarne Bagno. Najlepiej jest do nich dojechać autobusem z Dusznik Zdrój linia do Zieleńca i tuż za nim wysiąść na przystanku, znajdującym się w Dolinie Górnej Bystrzycy Dusznickiej (niem. Reinerzer Weistritz).

 Kładki turystyczne.

Od przystanku musimy podejść szlakiem nieco pod górę, do miejsca gdzie napotkamy drewniane kładki i tablice informacyjne o strefie ochrony „Rezerwat Torfowisko pod Zieleńcem”.

 Rezerwat Torfowisko pod Zieleńcem.

Czarne Bagno i Topielisko zajmują obszar 270ha, położone są na zboczu Bieśca na wysokości (760 m n.p.m.), w miejscu gdzie znajduje się częściowo obszar bezodpływowy (z okolic torfowiska wypływają źródliskowe potoki Dzikiej Orlicy) i dodatkowo geologicznie tak ukształtowany, iż od dołu także znajduje się nieprzepuszczalna warstwa skał: margle i piaskowce.

Rezerwat przyrody pojawił się w tym miejscu już w 1919r., na obszarze 85ha. W okresie międzywojennym poszerzono go do obszaru 218ha. W 1954r, a więc już za administracji polskiej rezerwat został nieco zmniejszony i co cieszy w 2003r ostatecznie powiększony do 231,8 ha.

 Topielisko.

 Topielisko wieża widokowa.

W rezerwacie „Torfowisko Pod Zieleńcem” odwiedzający mogą  podziwiać krajobraz podobny do tundry arktycznej lub tajgi syberyjskiej. Na te analogie składają się zarówno oczka wodne, małe jeziorka, ale i flora rezerwatu tj.: wiele gatunków mchów i torfowców, roślinność bagienna, brzoza karłowata, sosna błotna, rośliny owadożerne z gatunku rosiczek itd.

Topielisko.

Obszar torfowiska to raj dla ważek i motyli, a  także siedlisko dla rzadkich ptaków: bociana czarnego, świergotka łąkowego, głuszca i cietrzewia. - Miąższość torfu na Topielisku wynosi od 8 do 10m.

Topielisko.

Turystyczna ścieżka edukacyjna wiodąca do drewnianej wieży widokowej poprowadzona jest tutaj po drewnianych balach. Zejście z tej trasy jest zakazane, gdyż grozi utonięciem w torfowisku. 

 Czarne Bagno.

  

 Grobla, a dziś szlak turystyczny.

Czarne Bagno ma nieco inny charakter, ponieważ w 1790 r. na jego limesie przekopano rów i usypano groble z drogą, co spowodowało znaczne zachwianie równowagi wodnej całego obszaru Torfowiska pod Zieleńcem, które od tej pory jest w stanie zastoju.

 Czarne Bagno.

Prace te wiązały się najpierw z chęcią wykorzystania zasobów wód torfowiskowych, które to miały służyć do poprawienia spławności Bystrzycy Dusznickiej, a następnie dotyczyły odwodnienia terenu i jego wysuszenia w celu eksploatacji złóż torfu, z przeznaczeniem dla pobliskich uzdrowisk. 

 Czarne Bagno.

 Rosocha.

Z Torfowiska Pod Zieleńcem można udać się szlakami turystycznymi w kierunku Lasówki lub przez Rozdroże pod Bieścem wybrać wariant powrotu w poprzek Gór Bystrzyckich do Polanicy Zdrój lub też pójść Widlastą Drogą, by dalej niebieskim szlakiem przez schronisko „Pod Muflonem” dojść do uzdrowiska Duszniki Zdrój.

 

/Jan Wieczorek/

Foto: Jan Wieczorek. 

W ramach działalności Dzikich Sudetów proponujemy Państwu uczestnictwo w szeregu atrakcyjnych eksploracjach i wyprawach turystycznych prowadzonych przez kulturoznawcę i eksploratora sudeckiego Jana Wieczorka, który pokaże Państwu miejsca ze wszech miar interesujące, jak i też dzikie i tajemnicze, a bywa, że całkiem świeżo odkryte... 

DZIKIE SUDETY

e-mail: d.sudety@gmail.com